Ο Ιστράτι από άλλη σκοπιά

 

Μιχάλης Πάτσης

Η μελέτη του Ιστράτι σήμερα  

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Καρυοθραύστις, τεύχος 6, Δεκέμβριος 2020, σ. 49-67

Η εποχή μας έχει ιεραρχήσει και ταξινομήσει με έναν αξιολογικό τρόπο την παράδοση που εκτιμά και λαμβάνει υπόψη της. Στην περίπτωση της λογοτεχνίας είναι τόσο αυστηρά τα πλαίσια και τα δεδομένα που δύσκολα μπορούν να εξεταστούν με διαφορετικό τρόπο κάποιοι συγγραφείς οι οποίοι μας έχουν παραδοθεί με συγκεκριμένα συνοδά χαρακτηριστικά ανάλυσης. Ένας από αυτούς είναι και ο Παναΐτ Ιστράτι, ο οποίος έχει λίγο ως πολύ λησμονηθεί στην Ελλάδα και η παράδοση θεωρεί πως δύσκολα μπορεί να τον εντάξει στη σημερινή εποχή, αφού το έργο του φαίνεται να απηχεί την πολιτική στράτευση του Μεσοπολέμου με τις μεταγενέστερες αποτυχίες. Στην πραγματικότητα το έργο του Ιστράτι είναι ξένο από κάθε στράτευση.

Όμως, ταυτόχρονα, θα πρέπει να αναφέρω πως στην εποχή μας, πολλοί, έχοντας κληρονομήσει από το κλίμα της αμφισβήτησης ή της μετανεοτερικότητας, αθετούν τον κανόνα και προβάλλουν δικές τους νέες απόψεις και θεωρίες. Για το λόγο αυτό μπορούμε να διαβάσουμε αρκετές νέες απόψεις οι οποίες αν και δεν καθίστανται «επίσημες», τι σημαίνει άραγε αυτό, αποτελούν ελπίδα για τον ερευνητή και δίνουν κίνητρο στην προσπάθειά του.

Στα βήματα του Παναΐτ Ιστράτι

 Ελένα Λάζαρ 

Άρθρο με τίτλο Στα βήματα του  Παναΐτ Ιστράτι  στην εφημερίδα  "Observator cultural"   30 June-6 July 2021, σελ. 1068, (Βουκουρέστι) δημοσίευσε η Ρουμάνα ελληνίστρια κ. Ελένα Λάζαρ με αναφορές στο βιβλίο μου για το Ρουμάνο συγγραφέα. 

Σπύρος Κουτρούλης

«Μιχάλης Πάτσης - Παναΐτ Ιστράτι ο σημερινός συγγραφέας, Ζωή, έργο, ελληνική μοίρα»

Β΄Μέρος 

Στην εφημερίδα «Ρήξη» δημοσιεύθηκε το δεύτερο μέρος του άρθρου του Σπύρου Κουτρούλη για τον Παναΐτ Ιστράτι, το οποίο ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει εδώ. 

«Ρήξη», φ. 157, από το Σάββατο, 25 Ιανουαρίου 2020, σ.20. 

Παναΐτ Ιστράτι: Ο σημερινός συγγραφέας - Σπύρος Κουτρούλης

Το μνημειώδες, επτακοσίων τριάντα σελίδων, έργο του Μιχάλη Πάτση αποτελεί ένα ώριμο υπόδειγμα κριτικού λόγου. Πράγματι, χρειάστηκε μεγάλος κόπος και προσπάθεια ώστε να αναλύσει σφαιρικά όχι μόνο τη ζωή και το έργο του Ελληνορουμάνου συγγραφέα Π. Ιστράτι αλλά και το πνεύμα της εποχής του.

Ιστράτι και Καζαντζάκη στην Ακρόπολη 

Του Σπύρου Κουτρούλη από την Ρήξη φ. 156, 21 Δεκεμβρίου 2019, σ. 20

Το βιβλίο αυτό έρχεται και συμπληρώνει το προηγούμενο έργο του Πάτση για τον Νίκο Καζαντζάκη που χαρακτηρίζεται από τις ίδιες αρετές: μια κοπιώδης προσπάθεια να έρθουν στο φως όλα τα στοιχεία που καθορίζουν και το έργο αλλά και μια έντιμη ερμηνεία δίχως ιδεολογικές ή άλλου είδους αξιολογικές φορτίσεις που να επιβαρύνουν την προσπάθεια για την αναζήτηση της αλήθειας.

Μιχάλη Πάτση «Παναΐτ Ιστράτι, ο σημερινός συγγραφέας » - Βίντεο βιβλιοπαρουσίασης 25 Οκτωβρίου 2019

Βίντεο από την Βιβλιοπαρουσίαση

Συμμετέχουν με σειρά εμφάνισης:

Μιχάλης Πάτσης, συγγραφέας

Μαρία Πολίτου, φιλόλογος - κριτικός

Ρουμπίνη Σμέρλα, παιδοπνευμονολόγος, πρόεδρος του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (ΔΕΦΝΚ)

Σπύρος Κουτρούλης, συγγραφέας

Η εκδήλωση διοργανώθηκε από τον εκδοτικό οίκο «Κουκκίδα» και το  «Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο».

Για να δείτε το βίντεο  πατήστε εδώ! 

10.12.1984 Εκδήλωση για τον Παναΐτ Ιστράτι στη Λυρική Σκηνή

Αυτή  υπήρξε μια μεγάλη εκδήλωση για τον ελληνορουμάνο συγγραφέα. Πραγματοποιήθηκε από το Σύλλογο Φαρακλάδων Κεφαλλονιάς της Αθήνας, «Η Εύγερος». Ο πατέρας του Ιστράτι καταγόταν από αυτό το χωριό. 

Στην εκδήλωση κάλεσαν την τρίτη γυναίκα του Ιστράτι την Μαργαρίτα Ιστράτι (Ιζέσκο), η οποία τότε ζούσε στη Ρουμανία. Στην εκδήλωση συμμετείχε ο Ρίτσος, ο Κατράκης και άλλοι καλλιτέχνες, επίσης η Μ. Μερκούρη υπουργός πολιτισμού τότε. Ακόμα διοργανωτής ήταν ο Παναγιώτης Λυκούδης, πρόεδρος και αειθαλής παράγοντας του συλλόγου, και η Ρίτα Τσιντίλη - Βλησμά. 

Η Μαργαρίτα Ιστράτι στην είσοδο της Λυρικής Σκηνής. Διακρίνονται οι Γιάννης Ρίτσος, Μελίνα Μερκούρη, Αλέξανδρος Τάλεξ (με γυαλιά) και ο Παναγιώτης Λυκούδης


ΑΚΟΛΟΘΟΎΝ ΚΑΙ ΆΛΛΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ 

Παναΐτ Ιστράτι - Παρουσίαση Βιβλίου - 25 Οκτωβρίου 2019,

Μιχάλης Πάτσης  Παναΐτ Ιστράτι,  ο σημερινός συγγραφέας / ζωή, έργο, ελληνική μοίρα 

Παρουσίαση του βιβλίου στις 25 Οκτωβρίου 2019, στις 8 μ.μ. στο «Polis art cafe», Πεσματζόγλου 5, Αθήνα. Στη Στοά βιβλίου, στον πρώτο όροφο στο καφέ. 

Ρουμανική εφημερίδα για τον Παναΐτ Ιστράτι

Απόσπασμα από την εφημερίδα πολιτισμού Observator Cultural, 25 Απριλίου -  8 Μαΐου 2019, (Βουκουρέστι). Το περιοδικό αυτό εκδίδεται από δύο αξιόλογους μελετητές τον  Μουγκούρ Ποπόβιτς, και την Ντάνα Ράντλερ, και οι δύο μελετητές του Ιστράτι. 

Ο Παναΐτ Ιστράτι και η Ελλάδα

Ο ελληνορουμάνος συγγραφέας Παναΐτ Ιστράτι (1884-1935) κάποτε ήταν πολύ αγαπητός και γνωστός στην Ελλάδα. Γεννήθηκε στη Βραΐλα της Ρουμανίας από πατέρα Κεφαλλονίτη, λαθρέμπορο καπνού, όπως ο ίδιος έλεγε. Τον πατέρα του δεν τον γνώρισε, γιατί εκείνος έφυγε για την Ελλάδα όπου και πέθανε σε λίγο χρονικό διάστημα. Τον έλεγαν Γεώργιο Βαρσαμή και τον μικρό τον ονόμασαν Γεράσιμο Βαρσαμή, το οποίο αποτελεί και το επίσημο όνομα του συγγραφέα. Όμως αυτός πήρε το Παναΐτ, Παναγιωτάκης, από το όνομα του αδερφού που χάθηκε πρόωρα και Ιστράτι, το επίθετο της μάνας, επειδή ο πατέρας έφυγε νωρίς. Κανένας τα χρόνια εκείνα δεν αμφισβητούσε την ελληνικότητα του Ιστράτι.

Ο Ανδρέας Εμπειρίκος και η γκάφα(;) της Ο.Π.Λ.Α. Μια υπόθεση που περιμένει απόδειξη

18.11.2018

Εμπειρίκος - Γληνός - Ιστράτι 

Είναι γνωστό πως η Ο.Π.Λ.Α. (Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών) είχε συλλάβει στα τέλη Δεκεμβρίου τού 1944 τον ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο.  Τον ανέκριναν. Από την Αθήνα το οδηγούν προς την Εύβοια, όπου ύστερα από λίγο τον αφήνουν ελεύθερο. Η περιπέτειά του είχε αίσιο τέλος.

Η ταινία του νεανικού και φωτεινού Καζαντζάκη

Το φιλμ του Γιάννη Σμαραγδή, Καζαντζάκης, εμένα μου άρεσε και όπως είδα άρεσε και σε πάρα πολλούς στο σινεμά που το παρακολούθησα, αφού οι θεατές ξέσπασαν σε χειροκροτήματα στο τέλος. Και αυτό δίκαια κατά τη γνώμη μου. Ο Σμαραγδής έδωσε έναν διαφορετικό Καζαντζάκη, ο οποίος συγκίνησε το κοινό.

Ν. Καζαντζάκη «Τόντα-Ράμπα»

Το έργο αυτό, το μυθιστόρημα   «Τόντα-Ράμπα»,    γράφτηκε αμέσως  μετά τη λήξη  του ταξιδιού  του Ν. Καζαντζάκη, στη Σοβ. Ρωσία το 1929, τους μήνες Μάιο – Ιούνιο. Ο Καζαντζάκης στις 19 Απριλίου 1929 βρέθηκε στο Βερολίνο και από εκεί πέρασε στην Τσεχοσλοβακία, στην πόλη Γκότεσγκαμπ. Σε αυτή την πόλη γράφτηκε το μυθιστόρημα αυτό, το οποίο συνόψιζε ίσως τα συμπεράσματα του Κ. από το ταξίδι του στη Ρωσία.  Είναι το πρώτο μυθιστόρημα της περιόδου μετά την επίσκεψή του στη Ρωσία και σε αυτό  αναπλάθονται γεγονότα της ρωσικής του ζωής. Ο Καζαντζάκης δεν θα ξαναεπισκεφθεί τη Ρωσία παρά μόνο, πολύ αργότερα. Το 1929 τελειώνει η αναζήτησή του στο χώρο της Σοβ. Ένωσης.

Ο Καζαντζάκης στη Ρωσία σήμερα

Επίσκεψη σε ελληνικό χωρίο στον Καύκασο τον Οκτώβριο του  1928. Στη φωτογραφία διακρίνονται οι Σαμίου, Καζαντζάκης, Μπιλιλί, Ιστράτι και έλληνες κάτοικοι του χωριού. Από την ιστοσελίδα του ΕΛΙΑ.

Τα έργα του Καζαντζάκη, μπόρεσαν να διαδοθούν στη Ρωσία,  μόνο μετά το 1991, αν και πιο πριν υπήρχαν σποραδικές εκδόσεις. Δεν μπορούσαν  να διαδοθούν πριν το 1991, γιατί η ΕΣΣΔ είχε  κρατική ιδεολογία και ο μαρξισμός-λενινισμός που ήταν η επίσημη ιδεολογία στη χώρα, δεν μπορούσε «να ανεχθεί» την μεταφυσική, δηλαδή τη φιλοσοφία του Καζαντζάκη και την ελευθερία στη διαπραγμάτευση.

Ν. Καζαντζάκης και Β. Σερζ

Συναντήσεις στη Σοβιετική Ρωσία

Ο Ν. Καζαντζάκης, όταν ταξίδεψε στη Μόσχα το 1928-29, συναντήθηκε με τον Β. Σερζ στην πόλη αυτή, καθώς και στο Λένινγκραντ και είχε μάλιστα συζητήσεις μαζί του.  Η εξέταση της σχέσης Καζαντζάκη – Σερζ μας βοηθά  σήμερα να δούμε από διαφορετικές πλευρές και οπτικές γωνίες το έργο του Καζαντζάκη, αλλά και να μάθουμε τις σκέψεις και των δύο συγγραφέων για θέματα της εποχής που έχουν όμως βαρύτητα ως τη σημερινή εποχή.