Η φύλαξη στα ρωσικά πανεπιστήμια

Το Πανεπιστήμιο της Μόσχας Λομονόσοφ, το κεντρικό
κτήριο, Γκε Ζε στα ρωσικά. Εδώ στεγάζονται
οι υπηρεσίες του Πανεπιστημίου αλλά και φοιτητικές εστίες
 

Η Ρωσία έχει μια σίγουρα πιο αυστηρή και αυταρχική παράδοση. Επί ΕΣΣΔ τα πανεπιστήμια τα φυλούσε ειδική φρουρά που υπαγόταν στην αστυνομία.

Σήμερα τη φύλαξη των χώρων έχει αναλάβει  "ειδική  αστυνομική" ομάδα που ανήκει στο πανεπιστήμιο και διοικείται από τον κοσμήτορα. Οι κανόνες είναι σαφείς αλλά οι έλεγχοι ιδιαίτερα επιμελείς και αυστηροί για να περάσεις σε ένα ρωσικό πανεπιστήμιο. Γενικώς όλοι οι πανεπιστημιακοί χώροι στους οποίους γίνονται διδακτικές δραστηριότητες ή εκεί διαμένουν φοιτητές φυλάσσονται από ειδική φρουρά που βρίσκεται στην είσοδο του κάθε χώρου. Δεν φυλάσσονται οι κήποι ή οι εξωτερικές αθλητικές εγκαταστάσεις

Ρωσικός Αύγουστος 4

Η πολιτική της Ρωσίας

Η Ρωσία είναι μία χώρα που εδώ πάντοτε έχει δική της πολιτική, εκτός από αυτό έχει πάντοτε επίσημη πολιτική ιδεολογία. Η επίσημη ιδεολογία δεν είναι το πολιτικό δόγμα, αλλά είναι αυτό που υπηρετεί όλη η πολιτική και ίσως η χώρα συνολικά.

Το Κρεμλίνο από τη λεωφόρο 
Μοχοβάγια

Στην τσαρική εποχή ξεχώριζε η ιδεολογία που συμπυκνώνονταν στο δόγμα «ορθοδοξία, απολυταρχία, λαϊκότητα». Αυτή ήταν η ιδεολογία των Τσάρων του 19ου αιώνα και ερχόταν να ρυθμίσει την ανάπτυξη των επιστημών και των ανθρωπιστικών ιδεών στη Ρωσία. Πριν από αυτούς ο Μέγας Πέτρος είχε ιδεολογία στραμμένη στον εκσυγχρονισμό και στη δυτική Ευρώπη. Πιο πριν από τον Πέτρο η εξουσία ήταν στραμμένη στην ορθόδοξη εκκλησία.

Μετέπειτα με το σοσιαλισμό επίσημη ιδεολογία έγινε ο μαρξισμός, δηλαδή η οικοδόμηση της σοσιαλιστικής, αταξικής κοινωνίας καθώς και η επέκταση αυτού του σοσιαλισμού σε άλλες χώρες μέσω του προλεταριακού διεθνισμού.

Ρωσικός Αύγουστος 3

Στους δρόμους της Μόσχας

Η γεωγραφία των δρόμων 

Η οδός Νικόλσκαγια στην Κόκκινη Πλατεία. Τουριστικός
δρόμος. Εδώ το 1680 ιδρύθηκε η Θεολογική Ακαδημία
από τους Κεφαλλονίτες αδερφούς Λειχούδη. 

Όταν ο Νικήτα Μιχαλκώφ τραγουδούσε στην ταινία «Προχωράω, βαδίζω στη Μόσχα», το ομότιτλο τραγούδι, η πόλη τη δεκαετία του 1960 ήταν μια αθώα, φτωχή και περήφανη πολιτεία. Όλα ήταν απλά, αλλά καθαρά. Υπήρχαν ακόμα οι παλιές γειτονιές και τα παλιά σπίτια τους. Τότε άρχιζε σιγά σιγά η γρήγορη οικιστική εκβιομηχάνιση που παρέδωσε σε λίγες δεκαετίες τεράστια συγκροτήματα κατοικίας στα οποία τίποτα δεν έλειπε, αλλά η ζωή των ανθρώπων γινόταν μέρα με τη μέρα πιο καταθλιπτική. Στην παραπάνω ταινία του Γκεόργκι Ντανέλια και του Γκεόργκι Σπάλικοφ σκιαγραφείται η δίψα των νέων ανθρώπων να ζήσουν στην πόλη και να δημιουργήσουν σχέσεις.

Ρωσικός Αύγουστος 1

Έκανα ένα προγραμματισμένο ταξίδι στη Μόσχα φέτος και μπόρεσα να δω και να ξεναγηθώ πάλι στην πόλη που πάντα ανανεώνεται. Ό,τι είδα το καταγράφω εδώ και θεωρώ πως πολλά από τα θέματα πρέπει να μας προβληματίσουν και να τα γνωρίσουμε. Πιστεύω πως πολλά που θα διαβάσει ο αναγνώστης θα τον βοηθήσουν να δημιουργήσει τη δική του εικόνα.  Θα αναρτήσω κάποιες ανταποκρίσεις για διαφορετικά θέματα, κάθε τρεις - τέσσερις μέρες,  τα οποία εκφράζουν τη στιγμή που ταξίδεψα Αύγουστος του 2019.   

Η Μόσχα από το αεροπλάνο

Κατεβαίνοντας για να προσγειωθείς στο αεροδρόμιο της Μόσχας, το αεροπλάνο μετά από ένα ήρεμο ταξίδι στα ουράνια, περνά μέσα από ένα πυκνό στρώμα σύννεφου και ομίχλης το οποίο, αν είναι στις κακές του αναδεύει το σκάφος ανάλογα με τις διαθέσεις του. Αυτό το πυκνό στρώμα εμένα μού φαίνεται σαν να έχει ανεξάρτητη οντότητα και μου λέει πως πάνω από τη κραταιά ρωσική πόλη υπάρχει ένας διαφορετικός πλανήτης ο οποίος θα μπορούσε να κατοικείται!

Το άγαλμα του Πούσκιν στο αεροδρόμιο
Σερεμέτοβο 2

Αυτός ο ξεχωριστός πλανήτης μας αφηγείται την παραμυθένια ζωή της χώρας, η οποία μπόρεσε να συνδυάσει πρώτη στα νεότερα χρόνια τη ζωή στη γη με τη ζωή στο διάστημα δίνοντας νέες δυνατότητες στη σύγχρονη φαντασία του ανθρώπου. Δίνοντας στον άνθρωπο τη δυνατότητα να πιστέψει πέρα από τα συνηθισμένα την εξερεύνηση της ζωής σε άλλους πλανήτες και σε σε άλλους γαλαξίες.

Είμαι σίγουρος πως ο Α. Ταρκόφσκι τους ουρανούς της ρωσικής πρωτεύουσας είχε υπόψη του όταν δημιούργησε την ταινία του «Πλανήτης Σολάρις». Οι πλανήτες της Μόσχας δεν είναι μόνο φυσικό φαινόμενα αλλά είναι δημιούργημα της φαντασίας και της εργατικότητας των ανθρώπων της, της αγάπης τους για υπερβάσεις και αναζητήσεις. Αυτοί αποπνεύουν φαντασία και ελευθερία η οποία πάντα αναβρύζει στη ρωσική γη.

Έλληνες Κομμουνιστές στη Μόσχα, τις δεκαετίες 1920-30, μέσα από αρχειακό υλικό / πτυχές του ανατολικού μοντερνισμού

 

Αυτό είναι το κτίριο του Πανεπιστημίου Κ.ΟΥ.Τ.Β., των εργαζόμενων
της Ανατολής. Εδώ το Νοέμβριο του 1925 είχε παρακολουθήσει
διάλεξη ο Ν. Καζαντζάκης και είχε διαφωνήσει με έναν αρχηγό
όπως έγραψε,   

Συμπίπτει αυτό το άρθρο να παρουσιάζεται τη χρονιά που εορτάζονται τα εκατό χρόνια από την ίδρυση του ΚΚΕ (το 1918 δημιουργήθηκε το ΣΕΚΕ και το 1924 έλαβε την ονομασία ΚΚΕ και έγινε τμήμα της Γ’ Διεθνούς, χωρίς να έχει αυτονομία στη διαμόρφωση της πολιτικής τους) επομένως το άρθρο αυτό αφιερώνεται σε αυτή την επετηρίδα, για την οποία γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά και ευχόμαστε στο ΚΚΕ.

Ο κατάλογος που παρουσιάζεται παρακάτω, είναι στα χέρια μου αρκετά χρόνια, από τότε που στο ρωσικό ίδρυμα δούλευα για τον έργο «Καζαντζάκης και Ρωσία» (2013, έκδοση). Από το 2010 περίπου κρατάω  στα χέρια μου αυτόν τον πίνακα, ο οποίος ενδεχομένως να έχει εμπλουτιστεί από το ίδιο ίδρυμα (RGASPI) ή και να έχει περιοριστεί ίσως. 

Ο Ψαθάς και το "Ζητείται ψεύτης" στη Μόσχα

  "Ζητείται Ψεύτης" στο "Θέατρο Νεολαίας"
 στο Σουχουμι της Αμπχαζίας

Τα έργα του Δημήτρη Ψαθά έχουν μεταφραστεί στα ρωσικά από τις δεκαετίες του 1960-70 και κάποια από αυτά ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή τότε. Τη μετάφραση των έργων του είχαν αναλάβει ρώσοι μεταφραστές και φιλόλογοι με τη παρώθηση και βοήθεια των πολιτικών προσφύγων που ζούσαν τότε στη Ρωσία.

Ένα έργο του Ψαθά που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές στη Ρωσία και στην πόλη της Μόσχας ήταν  το θεατρικό έργο «Ζητείται ψεύτης» (Требуется лжец) . Το έργο αυτό συγκινεί για το θέμα του την προβολή και μελέτη του ψέματος στην πολιτική και κοινωνική ζωή, τους ρώσους θεατές και σκηνοθέτες.