Βίκτωρ Σερζ «Άνθρωποι στη φυλακή»

Το βιβλίο το διάβασα σε μετάφραση Μάκη Βαϊνά, το οποίο βγαίνει σήμερα από τις εκδόσεις "Ελεύθερος Τύπος" (2009), πρώτη έκδοση στις εκδόσεις «Θεωρία» (1982).  Το συγκεκριμένο βιβλίο αναφέρει το μικρό όνομα του Σερζ «Βίκτωρ», έτσι τον έγραφαν οι παλιότεροι, όπως η Ελένη Σαμίου - Καζαντζάκη. Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει το γαλλικό «Βικτόρ». Η έκδοση αυτή έχει μια αρκετά καλή μετάφραση και σαν βιβλίο είναι πολύ φροντισμένο.

Γράφτηκε το 1929 στη Σοβ. Ρωσία και εκδόθηκε πρώτη φορά στα γαλλικά το 1930. Για το έργο αυτό έγγραψε πρόλογο, ο οποίος δεν υπάρχει στο ελληνικό κείμενο που διάβασα.

Στοιχεία συγκριτικής συνεξέτασης Καζαντζάκη – Σερζ

Η ζωή τους υπήρξε διαφορετική: Ο Καζαντζάκης γεννήθηκε, σε πλούσια οικογένεια, το 1883,  και μεγάλωσε στην Κρήτη. Ακολούθησε την εγκύκλια παιδεία της εποχής. Τελείωσε τη Νομική. Έκανε διδακτορικό στο Παρίσι. Τι 1910 επιστρέφει στην Ελλάδα. Τη δεκαετία του 1910 ακολουθεί τη μεγάλη Ιδέας και το νασιοναλισμό, γίνεται υψηλόβαθμός υπάλληλος Υπουργείου, στέλνεται σε αποστολή της κυβέρνησης στη Ρωσία,   στις αρχές της  δεκαετίας του 1920, ζει στο Βερολίνο, θέλει να γνωριστεί με την αριστερά και τη Σοβ. Ένωση. Την επισκέπτεται στα μέσα και στα  τέλη της δεκαετίας και εκεί συναντά τον Σερζ. Τη δεκαετία του 1930 ο Καζαντζάκης ζει στην Ελλάδα κυρίως, ασχολείται με τη δημοσιογραφία, ταξιδεύει στην Ισπανία, Κίνα, Ιαπωνία, πάλι Ισπανία, Αγγλία γράφει ανταποκρίσεις.  Ο Καζαντζάκης αυτή τη δεκαετία δεν ασχολείται με την πολιτική ενεργά και δεν ταξιδεύει στη Ρωσία, αν και είχε κάποια πρόταση.

Η αλληλογραφία Καζαντζάκη – Σερζ

Προτομή του Ν. Καζαντζάκη στο Ηράκλειο Αττικής, στον προαύλιο χώρο της Βίλας Στέλλα, η οποία στήθηκε με χορηγία του Συλλόγου Κρητών Νέου Ηρακλείου Αττικής το 1977 και φιλοτεχνήθηκε  από τον Ηρακλειώτη γλύπτη Γιάννη Παρμακέλη, ακαδημαϊκό σήμερα.

Όταν ο Καζαντζάκης τελείωσε τη συγγραφή του Τόντα-Ράμπα έστειλε στις 10 Αυγούστου 1929 στον Βικτόρ Σερζ ένα  γράμμα, στο οποίο προσπαθεί να τον ενημερώσει για το βιβλίο που έγραψε, αλλά επιχειρεί ταυτόχρονα τόσο να δώσει τις εξηγήσεις του για την ασυνεννοησία που είχαν μεταξύ τους, όσο και να μιλήσει για το μέλλον. Ο Σερζ ζούσε τότε στην ΕΣΣΔ, όπου είχαν γνωριστεί  με τον Καζαντζάκη. Στην Ελλάδα, η αριστερή ελληνική διανόηση της εποχής γνώριζε καλά τον Σερζ ήδη από τη δεκαετία του 1920.

Ν. Καζαντζάκης και Β. Σερζ

Συναντήσεις στη Σοβιετική Ρωσία

Ο Ν. Καζαντζάκης, όταν ταξίδεψε στη Μόσχα το 1928-29, συναντήθηκε με τον Β. Σερζ στην πόλη αυτή, καθώς και στο Λένινγκραντ και είχε μάλιστα συζητήσεις μαζί του.  Η εξέταση της σχέσης Καζαντζάκη – Σερζ μας βοηθά  σήμερα να δούμε από διαφορετικές πλευρές και οπτικές γωνίες το έργο του Καζαντζάκη, αλλά και να μάθουμε τις σκέψεις και των δύο συγγραφέων για θέματα της εποχής που έχουν όμως βαρύτητα ως τη σημερινή εποχή.