Ο συγγραφέας Γεώργιος Βιζυηνός σήμερα

 

Μιχάλης Πάτσης 

Στον Βιζυηνό (1849-1896) αυτό που κυριαρχεί είναι η αρχιτεκτονική των διηγημάτων του. Επίσης η ενσυνείδητη δημιουργία διηγημάτων ή μάλλον νουβελών, όπου νουβέλα χαρακτηρίζεται ένα πεζό κείμενο όχι ιδιαίτερα μεγάλο με απρόσμενη κατάληξη. Ο ίδιος γνωρίζει πως αυτό το είδος δεν υπάρχει στην Ελλάδα και με τα κείμενά του προσπαθεί να το φέρει στον τόπο μας.

Γιατί μας χρειάζεται σήμερα «Η φόνισσα»

 Μιχάλης Πάτσης 

                                     

                                                              Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911) 

Στην «Φόνισσα» (1903), παρακολουθούμε την πορεία της Φραγκογιαννούς από την λογική στην τρέλα. Τα αίτια για την τρέλα βρίσκονται στις κοινωνικές συνθήκες στις οποίες γεννήθηκε και μεγάλωσε. Η τρέλα της φαίνεται από τη διάθεσή της να διορθώσει το φυσικό νόμο γέννησης κοριτσιών. Η Φραγκογιαννού, επειδή η ίδια πέρασε πολύ άσχημη παιδική ηλικία , θεωρεί πως πρέπει να σκοτώνει τα μικρά κοριτσάκια για  να μην περάσουν και αυτά άσχημα! Ξεκινάει να σκοτώνει τα κοριτσάκια από την εγγονή της που δεν αντέχει να την βλέπει και να την ακούει άρρωστη στο κρεββάτι. Θα σκοτώσει άλλα τρία μικρά κοριτσάκια και αποπειράθηκε να σκοτώσει κι άλλα. 

Χρονικό μίας απρόσμενης άνοιξης, βιβλιοκριτική

 Καπίρη Μαρία  

Το βιβλίο του Μ. Πάτση, «Χρονικό μίας απρόσμενης άνοιξης», πραγματεύεται ένα θέμα επίκαιρο και οικείο σε όλη την ανθρωπότητα. Ο αφηγητής παρουσιάζει μέσα από την καταγραφή του ημερολογίου του τα γεγονότα από την επιβολή των περιοριστικών μέτρων εξαιτίας του κορονοϊού έως και τη μερική άρση τους τον Μάϊο του 2020. Η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη, ο τόνος εξομολογητικός και ο βιωματικός χαρακτήρας κεντρίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη που μπορεί να ταυτιστεί με τις εμπειρίες του συγγραφέα. Το βιβλίο καταγράφει φυσικά όλες τις αλλαγές που έφερε ο ιός στην καθημερινότητα, την προσπάθεια των ανθρώπων για προσαρμογή στις νέες συνθήκες, καθώς και τον προβληματισμό. Ωστόσο, δεν μένει μόνο σε μία απλή καταγραφή, αλλά επιχειρεί και ενδιαφέρουσες πολιτικές και κοινωνιολογικές προσεγγίσεις.

Στην άλλη πλευρά του ορίζοντα

 Στην άλλη πλευρά του ορίζοντα

Ελένη Ηλιοπούλου-Ζαχαροπουλου

Ένα ωραίο αφήγημα έφτασε στα χέρια μου. Το " Στην άλλη πλευρά του ορίζοντα " της Ελένης Ηλιόπουλου-Ζαχαροπούλου που αναμετράται με την παιδική ηλικία στην γενέθλια πόλη. Η νουβέλα αυτή αποτελεί μια αναπόληση της παιδικής ηλικίας, η οποία είναι πολύ σημαντική για την προσωπικότητα του ανθρώπου. 

Χρονικό μιας απρόσμενης Άνοιξης - Μ. Πάτση

 

Το βιβλίο αποτελεί Ημερολόγιο  Καραντίνας της Άνοιξης του 2020. Η προσωπική και η κοινωνική ζωή του συγγραφέα φωτίζονται ή αποκρύπτονται μέσα από το γεγονός της απαγόρευσης. Οι καθημερι-νές σκέψεις, η αγωνία της επιβίωσης, ο ελληνικός πολιτισμός, το σχολείο, η παράδοση, η ελληνική και ξένη λογοτεχνία, ο σύγχρονος ελληνικός αστικός τόπος και οι ανθρώπινες σχέσεις αποτελούν το θέμα του βιβλίου.

Γιατί το Γκιάκ; - Μιχάλης Πάτσης

 

Μιχάλης Πάτσης

 

Γιατί το Γκιάκ;

Η συλλογή διηγημάτων Γκιάκ του Δημοσθένη Παπαμάρκου έγινε τα τελευταία χρόνια το πιο πολυδιαβασμένο ίσως βιβλίο.

Θέμα τους τα διηγήματα έχουν τη ζωή των νέων ανθρώπων μέσα στο μεταίχμιο πολέμου και ειρήνης, ιδιαίτερα του Μικρασιατικού πολέμου. Η ειρήνη τούς δίνει ζωή. Αλλά στα διηγήματα αυτή είναι η συνέχεια του πολέμου. Κάποιες φορές η ειρηνική ζωή φέρνει ανατροπές. Ο μικρασιατικός πόλεμος είναι κομβικός και παραπέμπει στον χρόνο των διηγημάτων αλλά και στην εποχή γενικώς.

Όταν διαβάζουμε τα διηγήματα νομίζουμε πως οι ήρωες δεν μπορούν να ζήσουν αν δεν εκπληρώσουν κάποιο χρέος που έχουν απέναντι στην κοινωνία ή στον συνάνθρωπό τους, τον φίλο τους ή τον φαντάρο που υπηρέτησαν. Αυτή η ιδεατή γραμμή που παραπέμπει στην κοινοτική ζωή των Αρβανιτών και στις σχέσεις μεταξύ τους, δεν είναι άγνωστη και στους άλλους κατοίκους της Ελλάδας. Η λέξη γκιάκ σημαίνει αίμα και παραπέμπει σε πολλές εκδοχές του αίματος, στη συγγένεια, στην θυσία, στην εκδίκηση, στην αρρώστια. Το αίμα σε όλες αυτές τις εκδοχές το συναντάμε στο έργο. Περισσότερο στην εκδίκηση και στις μορφές απόρριψής της.

Διονύσης Κόκκινος, ένας μαιτρ της πλοκής με κοινωνικό περιεχόμενο

 Μιχάλης Πάτσης                                                         «Αχαρτογράφητοι συγγραφείς»

Διονύσης Κόκκινος, 

 ένας μαιτρ της πλοκής με κοινωνικό περιεχόμενο

Ο Δ. Κόκκινος (1883-1967) τη δεκαετία του 1920 θεωρούνταν ένας εξαιρετικός πεζογράφος – μυθιστοριογράφος και οι κριτικοί τον έβαζαν δίπλα δίπλα με τον Ξενόπουλο. «Σήμερα δεν έχουμε παρά δύο μυθιστοριογράφους: τον Ξενόπουλο και τον Κόκκινο»¹ Η παραπάνω διατύπωση όσο και να είναι «μεγαλεπήβολη» αποτελούσε μια κάποια πραγματικότητα στη σκέψη του κριτικού. Όταν γράφονται αυτά ο Κόκκινος είχε δώσει τα μυθιστορήματα «Φρατζέσκα ντα Ρίμινι», το 1922, «Η κυρία με το άσπρο άλογο», το 1922, «Η μυστική φωλιά», το 1924. Έδωσε αρκετά έργα. Σήμερα φαίνεται να έχει ξεχαστεί μάλλον ως συγγραφέας.

Ο Δ. Κόκκινος εκτός από το λογοτεχνικό, μυθιστορηματικό έργο είχε και σημαντικό θεατρικό έργο. Οι νεότερες ιστορίες λογοτεχνίας δεν ασχολούνται μαζί του.

Ο Κ. Θεοτόκης και τα «δεσμά» της δικής μας παράδοσης

Μιχάλης Πάτσης 
 

Ο Κ. Θεοτόκης και τα «δεσμά» της δικής μας παράδοσης

Το έργο του Θεοτόκη «Σκλάβοι στα δεσμά τους» θα με απασχολήσει για να ψάξω να βρω σε αυτό ανθρώπινους χαρακτήρες που είναι ακόμα και σήμερα πραγματικοί, ρεαλιστικοί δίπλα μας. Μου έχει τύχει πολλές φορές να ακούω κάποιους ανθρώπους που όταν μιλάνε για τους ανθρώπους της σημερινής εποχής να προσπαθούν να τους ερμηνεύσουν με χαρακτήρες από ξένα μυθιστορήματα.

Έτσι θα ακούσω ή θα διαβάσω κάποιες φορές να λένε πως αυτή η σκηνή μοιάζει με το τάδε μυθιστόρημα π.χ. με το «Έγκλημα και τιμωρία», ή με τις «Μεγάλες προσδοκίες» και οι ήρωες να συγκρίνονται με παγκόσμιους χαρακτήρες, όπως με τον Ιαβέρη, τον Γιάννη Αγιάννη ή τον Ρασκόλνικοφ. Βέβαια σε αυτά δεν μπορείς να αντιτείνεις κάτι, αφού οι ήρωες αυτοί είναι από μυθιστορήματα με παγκόσμια αναγνώριση και γνωστοί σε όλον τον κόσμο.

Ο Ψαθάς και το "Ζητείται ψεύτης" στη Μόσχα

  "Ζητείται Ψεύτης" στο "Θέατρο Νεολαίας"
 στο Σουχουμι της Αμπχαζίας

Τα έργα του Δημήτρη Ψαθά έχουν μεταφραστεί στα ρωσικά από τις δεκαετίες του 1960-70 και κάποια από αυτά ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή τότε. Τη μετάφραση των έργων του είχαν αναλάβει ρώσοι μεταφραστές και φιλόλογοι με τη παρώθηση και βοήθεια των πολιτικών προσφύγων που ζούσαν τότε στη Ρωσία.

Ένα έργο του Ψαθά που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές στη Ρωσία και στην πόλη της Μόσχας ήταν  το θεατρικό έργο «Ζητείται ψεύτης» (Требуется лжец) . Το έργο αυτό συγκινεί για το θέμα του την προβολή και μελέτη του ψέματος στην πολιτική και κοινωνική ζωή, τους ρώσους θεατές και σκηνοθέτες.

Ο Σίσυφος - λογοτεχνικό περιοδικό

Κυκλοφορεί σύντομα το ενιαίο 15-16 τεύχος του ενδιαφέροντος  λογοτεχνικού περιοδικού "Ο Σίσυφος", με πλούσια ύλη γύρω από τη λογοτεχνία. Το περιοδικό αυτό εκδίδεται ήδη αρκετά χρόνια και προσεγγίζει με ενδιαφέρον και προσοχή την ελληνική λογοτεχνία, δίνοντας χώρο στους νέους λογοτέχνες. 

Στο παρακάτω σύνδεσμο:   https://osisyfos.blogspot.com/ 

μπορείτε να ενημερωθείτε για τα περιεχόμενα του περιοδικού, το οποίο εκδίδει ο πεζογράφος και ερευνητής Γρηγόρης Τεχλεμετζής.

Εκδήλωση για το Νίκο Καζαντζάκη

 Στις 4 Νοεμβρίου οι "Φίλοι του Ν. Καζαντζάκη" διοργανώνουν εκδήλωση για τον έλληνα συγγραφέα και μας καλούν να παραβρεθούμε.  Η εκδήλωση θα γίνει στην Κρητική Εστία στο Παγκράτι και θα αρχίσει στις 6 το απόγευμα. 
Πιο κάτω ακολουθεί πρόσκληση και αναλυτικό πρόγραμμα. 
Εγώ θα ήθελα να προσθέσω πόσο είναι σημαντικό να βρεθούμε μαζί όλοι όσοι διαβάζουμε το έργο του Καζαντζάκη ή την ελληνική λογοτεχνία μαζί με τους ανθρώπους της εταιρείας Καζαντζάκη  και ακόμα να δούμε ένα εξαίρετο Ντοκιμαντέρ για την "Οδύσσεια" του έλληνα συγγραφέα. Η εκδήλωση θα έχει έκθεση ζωγραφικής και μουσικό πρόγραμμα, ακόμα κρητικό κέρασμα. 

Μιχάλης Σταφυλάς - Ένας σημαντικός πνευματικός άνθρωπος

Ο Μ. Σταφυλάς (1920 -2018)  υπήρξε ένας ακούραστος πνευματικός άνθρωπος που από την ηλικία των γυμνασιακών του χρόνων, ως την τελευταία του πνοή ασχολήθηκε με τα Γράμματα. Η πρώτη δημοσίευσή του γίνεται το 1936 και η τελευταία το 2018, ένα μήνα, το Απρίλιο του 2018,  πριν κλείσει τα μάτια, εκδίδοντας το τελευταίο τεύχος (231) του περιοδικού που εξέδιδε από πολλά χρόνια την «Πνευματική Ζωή».

Στοιχεία συγκριτικής συνεξέτασης Καζαντζάκη – Σερζ

Η ζωή τους υπήρξε διαφορετική: Ο Καζαντζάκης γεννήθηκε, σε πλούσια οικογένεια, το 1883,  και μεγάλωσε στην Κρήτη. Ακολούθησε την εγκύκλια παιδεία της εποχής. Τελείωσε τη Νομική. Έκανε διδακτορικό στο Παρίσι. Τι 1910 επιστρέφει στην Ελλάδα. Τη δεκαετία του 1910 ακολουθεί τη μεγάλη Ιδέας και το νασιοναλισμό, γίνεται υψηλόβαθμός υπάλληλος Υπουργείου, στέλνεται σε αποστολή της κυβέρνησης στη Ρωσία,   στις αρχές της  δεκαετίας του 1920, ζει στο Βερολίνο, θέλει να γνωριστεί με την αριστερά και τη Σοβ. Ένωση. Την επισκέπτεται στα μέσα και στα  τέλη της δεκαετίας και εκεί συναντά τον Σερζ. Τη δεκαετία του 1930 ο Καζαντζάκης ζει στην Ελλάδα κυρίως, ασχολείται με τη δημοσιογραφία, ταξιδεύει στην Ισπανία, Κίνα, Ιαπωνία, πάλι Ισπανία, Αγγλία γράφει ανταποκρίσεις.  Ο Καζαντζάκης αυτή τη δεκαετία δεν ασχολείται με την πολιτική ενεργά και δεν ταξιδεύει στη Ρωσία, αν και είχε κάποια πρόταση.

Ο Καζαντζάκης στη Ρωσία σήμερα

Επίσκεψη σε ελληνικό χωρίο στον Καύκασο τον Οκτώβριο του  1928. Στη φωτογραφία διακρίνονται οι Σαμίου, Καζαντζάκης, Μπιλιλί, Ιστράτι και έλληνες κάτοικοι του χωριού. Από την ιστοσελίδα του ΕΛΙΑ.

Τα έργα του Καζαντζάκη, μπόρεσαν να διαδοθούν στη Ρωσία,  μόνο μετά το 1991, αν και πιο πριν υπήρχαν σποραδικές εκδόσεις. Δεν μπορούσαν  να διαδοθούν πριν το 1991, γιατί η ΕΣΣΔ είχε  κρατική ιδεολογία και ο μαρξισμός-λενινισμός που ήταν η επίσημη ιδεολογία στη χώρα, δεν μπορούσε «να ανεχθεί» την μεταφυσική, δηλαδή τη φιλοσοφία του Καζαντζάκη και την ελευθερία στη διαπραγμάτευση.

Η αλληλογραφία Καζαντζάκη – Σερζ

Προτομή του Ν. Καζαντζάκη στο Ηράκλειο Αττικής, στον προαύλιο χώρο της Βίλας Στέλλα, η οποία στήθηκε με χορηγία του Συλλόγου Κρητών Νέου Ηρακλείου Αττικής το 1977 και φιλοτεχνήθηκε  από τον Ηρακλειώτη γλύπτη Γιάννη Παρμακέλη, ακαδημαϊκό σήμερα.

Όταν ο Καζαντζάκης τελείωσε τη συγγραφή του Τόντα-Ράμπα έστειλε στις 10 Αυγούστου 1929 στον Βικτόρ Σερζ ένα  γράμμα, στο οποίο προσπαθεί να τον ενημερώσει για το βιβλίο που έγραψε, αλλά επιχειρεί ταυτόχρονα τόσο να δώσει τις εξηγήσεις του για την ασυνεννοησία που είχαν μεταξύ τους, όσο και να μιλήσει για το μέλλον. Ο Σερζ ζούσε τότε στην ΕΣΣΔ, όπου είχαν γνωριστεί  με τον Καζαντζάκη. Στην Ελλάδα, η αριστερή ελληνική διανόηση της εποχής γνώριζε καλά τον Σερζ ήδη από τη δεκαετία του 1920.

Ν. Καζαντζάκης και Β. Σερζ

Συναντήσεις στη Σοβιετική Ρωσία

Ο Ν. Καζαντζάκης, όταν ταξίδεψε στη Μόσχα το 1928-29, συναντήθηκε με τον Β. Σερζ στην πόλη αυτή, καθώς και στο Λένινγκραντ και είχε μάλιστα συζητήσεις μαζί του.  Η εξέταση της σχέσης Καζαντζάκη – Σερζ μας βοηθά  σήμερα να δούμε από διαφορετικές πλευρές και οπτικές γωνίες το έργο του Καζαντζάκη, αλλά και να μάθουμε τις σκέψεις και των δύο συγγραφέων για θέματα της εποχής που έχουν όμως βαρύτητα ως τη σημερινή εποχή.