Ρωσικός Αύγουστος 2

Οι συνθήκες της ρωσικής ζωής

Στην πλατεία απέναντι από το τσίρκο
Νικούλιν στη Μόσχα 

Η ζωή των ανθρώπων στη Ρωσία στροβιλίζεται μέσα σε μεγάλες αντιθέσεις: ανάμεσα στο πνεύμα και στην ιστορία, στον εαυτό του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά και στον άλλον, στο δυναμισμό της πόλης και τις περιορισμένες δυνατότητες του ανθρώπου. Η μεγαλύτερη αντίθεση είναι αυτή ανάμεσα στην πολιτική εξουσία και στο λαό.

Η εξουσία είναι ισχυρή, η κορυφή της πολιτικής εξουσίας απόμακρη, κάποιες φορές σκληρή και παράλογη, εκφράζει τη δύναμη και την ιστορική επιταγή, τον ντετερμινισμό της Ρωσίας όπως την καταλαβαίνει η ομάδα εξουσίας της χώρας. Η εξουσία αποτελεί το παράδειγμα πολλές φορές γα τις μικρότερες μορφές εξουσίας. Ο λαός έχει το δικό του τρόπο ζωής και τις δικές του προτεραιότητες, αγαπάει τη ζωή και την ελευθερία, τη δημοκρατία, θέλει τα δικαιώματά του να τα σέβονται. Η αντίθεση αυτή ήταν ανειρήνευτη στη Ρωσία της παλιάς εποχής. Στη σημερινή εποχή θα μπορούσε να μαλακώσει, αν ο λαός είχε τα δικαιώματα που πρέπει και αν μπορούσε να τα εκφράσει.

ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Έκδοση και παρουσίαση του συλλογικού βιβλίου «Ο Νίκος Καζαντζάκης και η Πολιτική»

Παραθέτουμε την ανακοίνωση του Ιανού και των εκδόσεων Καστανιώτη για το βιβλίο και την παρουσίασή του.

Οι εκδόσεις Καστανιώτη και ο IANOS, σε συνεργασία με τη Διεθνή Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, παρουσιάζουν τον συλλογικό τόμο Ο Νίκος Καζαντζάκης και η Πολιτική. Επιμέλεια: Ιωάννα Σπηλιοπούλου, Νίκος Χρυσός.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:

Έρη Σταυροπούλου ομ. καθ. Νεοελληνικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ

Ιωάννα Σπηλιοπούλου αν. καθ. Ιστορίας και Διαχείρισης του Πολιτισμού στο Παν. Πελοποννήσου-επιμελήτρια του τόμου

Περικλής Βαλλιάνος καθ. Πολιτικής Φιλοσοφίας στο ΕΚΠΑ

Νίκος Χρυσός συγγραφέας-επιμελητής του τόμου

Έλληνες Κομμουνιστές στη Μόσχα, τις δεκαετίες 1920-30, μέσα από αρχειακό υλικό / πτυχές του ανατολικού μοντερνισμού

 

Αυτό είναι το κτίριο του Πανεπιστημίου Κ.ΟΥ.Τ.Β., των εργαζόμενων
της Ανατολής. Εδώ το Νοέμβριο του 1925 είχε παρακολουθήσει
διάλεξη ο Ν. Καζαντζάκης και είχε διαφωνήσει με έναν αρχηγό
όπως έγραψε,   

Συμπίπτει αυτό το άρθρο να παρουσιάζεται τη χρονιά που εορτάζονται τα εκατό χρόνια από την ίδρυση του ΚΚΕ (το 1918 δημιουργήθηκε το ΣΕΚΕ και το 1924 έλαβε την ονομασία ΚΚΕ και έγινε τμήμα της Γ’ Διεθνούς, χωρίς να έχει αυτονομία στη διαμόρφωση της πολιτικής τους) επομένως το άρθρο αυτό αφιερώνεται σε αυτή την επετηρίδα, για την οποία γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά και ευχόμαστε στο ΚΚΕ.

Ο κατάλογος που παρουσιάζεται παρακάτω, είναι στα χέρια μου αρκετά χρόνια, από τότε που στο ρωσικό ίδρυμα δούλευα για τον έργο «Καζαντζάκης και Ρωσία» (2013, έκδοση). Από το 2010 περίπου κρατάω  στα χέρια μου αυτόν τον πίνακα, ο οποίος ενδεχομένως να έχει εμπλουτιστεί από το ίδιο ίδρυμα (RGASPI) ή και να έχει περιοριστεί ίσως. 

Ν. Καζαντζάκη «Τόντα-Ράμπα»

Το έργο αυτό, το μυθιστόρημα   «Τόντα-Ράμπα»,    γράφτηκε αμέσως  μετά τη λήξη  του ταξιδιού  του Ν. Καζαντζάκη, στη Σοβ. Ρωσία το 1929, τους μήνες Μάιο – Ιούνιο. Ο Καζαντζάκης στις 19 Απριλίου 1929 βρέθηκε στο Βερολίνο και από εκεί πέρασε στην Τσεχοσλοβακία, στην πόλη Γκότεσγκαμπ. Σε αυτή την πόλη γράφτηκε το μυθιστόρημα αυτό, το οποίο συνόψιζε ίσως τα συμπεράσματα του Κ. από το ταξίδι του στη Ρωσία.  Είναι το πρώτο μυθιστόρημα της περιόδου μετά την επίσκεψή του στη Ρωσία και σε αυτό  αναπλάθονται γεγονότα της ρωσικής του ζωής. Ο Καζαντζάκης δεν θα ξαναεπισκεφθεί τη Ρωσία παρά μόνο, πολύ αργότερα. Το 1929 τελειώνει η αναζήτησή του στο χώρο της Σοβ. Ένωσης.

Στοιχεία συγκριτικής συνεξέτασης Καζαντζάκη – Σερζ

Η ζωή τους υπήρξε διαφορετική: Ο Καζαντζάκης γεννήθηκε, σε πλούσια οικογένεια, το 1883,  και μεγάλωσε στην Κρήτη. Ακολούθησε την εγκύκλια παιδεία της εποχής. Τελείωσε τη Νομική. Έκανε διδακτορικό στο Παρίσι. Τι 1910 επιστρέφει στην Ελλάδα. Τη δεκαετία του 1910 ακολουθεί τη μεγάλη Ιδέας και το νασιοναλισμό, γίνεται υψηλόβαθμός υπάλληλος Υπουργείου, στέλνεται σε αποστολή της κυβέρνησης στη Ρωσία,   στις αρχές της  δεκαετίας του 1920, ζει στο Βερολίνο, θέλει να γνωριστεί με την αριστερά και τη Σοβ. Ένωση. Την επισκέπτεται στα μέσα και στα  τέλη της δεκαετίας και εκεί συναντά τον Σερζ. Τη δεκαετία του 1930 ο Καζαντζάκης ζει στην Ελλάδα κυρίως, ασχολείται με τη δημοσιογραφία, ταξιδεύει στην Ισπανία, Κίνα, Ιαπωνία, πάλι Ισπανία, Αγγλία γράφει ανταποκρίσεις.  Ο Καζαντζάκης αυτή τη δεκαετία δεν ασχολείται με την πολιτική ενεργά και δεν ταξιδεύει στη Ρωσία, αν και είχε κάποια πρόταση.

Ο Καζαντζάκης στη Ρωσία σήμερα

Επίσκεψη σε ελληνικό χωρίο στον Καύκασο τον Οκτώβριο του  1928. Στη φωτογραφία διακρίνονται οι Σαμίου, Καζαντζάκης, Μπιλιλί, Ιστράτι και έλληνες κάτοικοι του χωριού. Από την ιστοσελίδα του ΕΛΙΑ.

Τα έργα του Καζαντζάκη, μπόρεσαν να διαδοθούν στη Ρωσία,  μόνο μετά το 1991, αν και πιο πριν υπήρχαν σποραδικές εκδόσεις. Δεν μπορούσαν  να διαδοθούν πριν το 1991, γιατί η ΕΣΣΔ είχε  κρατική ιδεολογία και ο μαρξισμός-λενινισμός που ήταν η επίσημη ιδεολογία στη χώρα, δεν μπορούσε «να ανεχθεί» την μεταφυσική, δηλαδή τη φιλοσοφία του Καζαντζάκη και την ελευθερία στη διαπραγμάτευση.

Ν. Καζαντζάκης και Β. Σερζ

Συναντήσεις στη Σοβιετική Ρωσία

Ο Ν. Καζαντζάκης, όταν ταξίδεψε στη Μόσχα το 1928-29, συναντήθηκε με τον Β. Σερζ στην πόλη αυτή, καθώς και στο Λένινγκραντ και είχε μάλιστα συζητήσεις μαζί του.  Η εξέταση της σχέσης Καζαντζάκη – Σερζ μας βοηθά  σήμερα να δούμε από διαφορετικές πλευρές και οπτικές γωνίες το έργο του Καζαντζάκη, αλλά και να μάθουμε τις σκέψεις και των δύο συγγραφέων για θέματα της εποχής που έχουν όμως βαρύτητα ως τη σημερινή εποχή.