Έκανα ένα προγραμματισμένο ταξίδι στη Μόσχα φέτος και μπόρεσα να δω και να ξεναγηθώ πάλι στην πόλη που πάντα ανανεώνεται. Ό,τι είδα το καταγράφω εδώ και θεωρώ πως πολλά από τα θέματα πρέπει να μας προβληματίσουν και να τα γνωρίσουμε. Πιστεύω πως πολλά που θα διαβάσει ο αναγνώστης θα τον βοηθήσουν να δημιουργήσει τη δική του εικόνα. Θα αναρτήσω κάποιες ανταποκρίσεις για διαφορετικά θέματα, κάθε τρεις - τέσσερις μέρες, τα οποία εκφράζουν τη στιγμή που ταξίδεψα Αύγουστος του 2019.
Η Μόσχα από το
αεροπλάνο
Κατεβαίνοντας
για να προσγειωθείς στο αεροδρόμιο της
Μόσχας, το αεροπλάνο μετά από ένα ήρεμο
ταξίδι στα ουράνια, περνά μέσα από ένα
πυκνό στρώμα σύννεφου και ομίχλης το
οποίο, αν είναι στις κακές του αναδεύει
το σκάφος ανάλογα με τις διαθέσεις του.
Αυτό το πυκνό στρώμα εμένα μού φαίνεται
σαν να έχει ανεξάρτητη οντότητα και μου
λέει πως πάνω από τη κραταιά ρωσική πόλη
υπάρχει ένας διαφορετικός πλανήτης
ο οποίος θα μπορούσε να κατοικείται!
 |
| Το άγαλμα του Πούσκιν στο αεροδρόμιο Σερεμέτοβο 2 |
Αυτός
ο ξεχωριστός πλανήτης μας αφηγείται
την παραμυθένια ζωή της χώρας, η οποία
μπόρεσε να συνδυάσει πρώτη στα νεότερα
χρόνια τη ζωή στη γη με τη ζωή στο διάστημα
δίνοντας νέες δυνατότητες στη σύγχρονη
φαντασία του ανθρώπου. Δίνοντας στον
άνθρωπο τη δυνατότητα να πιστέψει πέρα
από τα συνηθισμένα την εξερεύνηση της
ζωής σε άλλους πλανήτες και σε σε άλλους
γαλαξίες.
Είμαι
σίγουρος πως ο Α. Ταρκόφσκι τους ουρανούς
της ρωσικής πρωτεύουσας είχε υπόψη του
όταν δημιούργησε την ταινία του «Πλανήτης
Σολάρις». Οι πλανήτες της Μόσχας δεν
είναι μόνο φυσικό φαινόμενα αλλά είναι
δημιούργημα της φαντασίας και της
εργατικότητας των ανθρώπων της, της
αγάπης τους για υπερβάσεις και αναζητήσεις.
Αυτοί αποπνεύουν φαντασία και ελευθερία
η οποία πάντα αναβρύζει στη ρωσική γη.
Αν
κατοικείς στη Μόσχα αξίζει να μένεις
στους τελευταίους ορόφους πολυώροφης
πολυκατοικίας και τότε σίγουρα θα
διακρίνεις αυτό το πολύχρωμο πυκνό
στρώμα σύννεφων τα οποία συγκεντρώνονται
απάνω από τους ουράνιους δρόμους της
πόλης, ιδίως μέρες βροχερές ή χιονισμένες.
Κυριαρχούν παχιά στρώματα γαλάζιου και
πορτοκαλιού, μέσα σε γάζες από λευκό
και καφέ. Είναι μια πανδαισία το ουρανός
της πόλης που όμοιός του δεν υπάρχει.
Έχω παρατηρήσει αυτόν τον ξεχωριστό
πλανήτη πάνω στην πόλη και είδα πως
μπορεί πράγματι να ενσαρκώσει όχι
μόνο τις τύψεις σου αλλά και όνειρά σου.
Σου δείχνει ποιο είναι το καλό και ποιο
το κακό και πάνω απ’ όλα σε γαληνεύει.
Η
Μόσχα σε υποδέχεται με τον ουρανό της,
τους πλανήτες της και με τη γη της. Είναι
μια πόλη που βγαίνει από το όνειρο και
την πραγματικότητα.
 |
| Κάτοικοι στο κέντρο ψυχαγωγίας «Ζαριάντιε» |
Η
γη αποτελεί το διαβατήριο ενός τόπου.
Ένα πανέμορφο ανάγλυφο ανοίγεται κάτω
από το αεροπλάνο αν κοιτάξεις. Καμία
ομοιομορφία, καμία μονοτονία, καμία
φτώχεια. Παντού ποικιλομορφία, πολυμορφία
και πλούτος. Μικρά ποταμάκια που κινούν
από τα περίχωρα της Μόσχας, ίσως από
την Ίστρα και το Μοναστήρι της Νέας
Ιερουσαλήμ ή από την περιοχή του Μιτίσι
και της Γιακιμάνα. Λιμνούλες στα βόρεια
της πόλης και πολλές πηγές, ρυάκια και
βάλτους με το Νησί του Ταράνδου να
πρασινίζει τα μάτια σου και να κυριαρχεί
στην Ανατολή. Βαθυπράσινα λιβάδια γεμάτα
αγελάδες και πρόβατα. Λόφοι και πρασιές.
Βλέπεις
αυτή την πανδαισία και οσμίζεσαι τις
μυρωδιές της μπεριόζας, της φιλύρας
και της μηλιάς, ακούς τα κελαηδήματα
των μοσχοβίτικων συκοφάγων και της
συνοικιακής κίσσας, νιώθεις τα χρώματα
ζωγραφίζουν τη σκέψη σου.
Κατεβαίνεις
πιο κοντά στο αεροδρόμιο και μπροστά
σου ανοίγονται δρόμοι που φεύγουν προς
πολλές κατευθύνσεις. Πολυκατοικίες και
εργαστήρια. Σπίτια και καλύβες κοντά
σε πάρκα και γήπεδα. Και μακριά τα κάστρα
του Κρεμλίνου και οι μεγάλες εκκλησιές
της πόλης.
Αυτό
είναι το ανάγλυφο της πόλης κοντά στο
αεροδρόμιο και στο βάθος το διεθνές
εμπορικό κατάστημα Ικέα στην περιοχή
Χίμκι το οποία φαίνεται από τον ουρανό
σαν να σου ορίζει το σύνορο.
Να
σε λίγο το αεροπλάνο κατεβαίνει και
σύντομα θα τροχοδρομήσει μάλλον με
ηρεμία και ίσως χωρίς πολύ θόρυβο. Πού
εκείνη η παλιά παρατεταμένη θορυβώδικη
και ανήσυχη προσγείωση των «Ιλιούσιν»
η οποία «έκλεινε» με χαρούμενα
χειροκροτήματα των επιβατών. Παρατήρησα
πως τα σύγχρονα αεροπλάνα προσγειώνονται
πολύ πιο αθόρυβα και οι επιβάτες, οι
Ρώσοι επιβάτες, τους οποίους χαρακτηρίζει
η ζεστή ανταπόκριση, αυτή τη φορά της
προσγείωσης δεν χειροκρότησαν! Φαίνεται
κάτι να έχει αλλάξει στη Μόσχα! Όλα
έγιναν πιο κοινά, δυτικότροπα, ευρωπαϊκά;
Το
αεροπλάνο βιαστικά μάς αποβίβασε στους
σύγχρονους κλωβούς των αεροδρομίων.
Δίπλα μου κάποια μικρά ρωσάκια έπαιζαν
συνεχώς και οι γονείς τους κουβαλούσαν
τις σύγχρονες βαλίτσες τους. Παλιότερα
θυμάμαι πως άνθρωποι εδώ κουβαλούσαν
μεγάλους μπόγους με εμπορεύματα. Τούτη
τη φορά μου φάνηκε πως ταξίδεψα με Ρώσους
τουρίστες και όχι με Ρώσους εμπόρους
και εμπόρισσες που με άλλους τρόπους
θα μεταφέρουν πια τα εμπορεύματά τους
στη ρωσική πρωτεύουσα από την Ελλάδα.
Η
πόλη
Προχωρήσαμε
και πέρασα με ευκολία τον χώρο ελέγχου
των διαβατηρίων, που τούτη τη φορά ήταν
σχετικά γρήγορη και αθόρυβη, οδηγήθηκα
προς την έξοδο. Η πρώτη γεύση από την
πόλη είναι πως αυτή εκσυγχρονίζεται,
ζει τη σύγχρονη τεχνολογική επανάσταση.
Στους χώρους του αεροδρομίου βλέπεις
παντού τη χρήση της τεχνολογίας. Παντού
καινούριες μηχανές και εγκαταστάσεις.
Νέοι διάδρομοι και τούνελ που σε οδηγούν
σε άλλα τέρμιναλ και στο τέλος στο τρένο
για να φτάσεις στην πόλη. Νιώθεις έναν
πλούτο και μια αναγκαία πολυτέλεια.
Νιώθεις
παντού ανανέωση. Μια λέξη που θα μου
έρθει πολλές φορές στο νου σου από κει
και πέρα. Νομίζω πως η εικόνα της Μόσχας
είναι η ανανέωση, η πόλη θέλει να γίνει
διαφορετική, νέα, να αντιστοιχηθεί με
την εποχή. Πετάει τις παλιές μηχανές
και αλλάζει τους παλιούς κρατικούς
παράγοντες. ( Έμαθα πως η Φιλολογική
Σχολή απέκτησε νέο Κοσμήτορα επιτέλους)Α.
Αντικαθιστά το παλιό με το νέο. Και
καταβάλει μεγάλη προσπάθεια. Το κατορθώνει
πάντα; Είναι σίγουρο πως με τα πολιτικά
δικαιώματα πάντα τα πήγαιναν χάλια στη
χώρα αυτή. Σε πολλές περιπτώσεις η χώρα
εξαναγκάζεται από τα γεγονότα να
ανανεωθεί Οι πολιτικοί υπεύθυνοι της
χώρας έχουν μια διάθεση να προχωρήσουν.
Νομίζουν πως ελέγχουν την εξέλιξη.
Μπορεί όμως να μην γίνουν καθόλου έτσι
και τα πράγματα.
 |
| Η περιοχή Βαρβάρκα της Μόσχας |
Η
πόλη αυτή τη στιγμή, όπως την είδα,
κάθεται πάνω σε μια διαφαινόμενη
σύγκρουση ανάμεσα σε αυτούς που θέλουν
τα πράγματα να προχωρήσουν αργά και σε
αυτούς που θέλουν τα πράγματα να
προχωρήσουν γρήγορα. Οι τελευταίοι
ζητούν πολιτικά δικαιώματα και ελευθερίες,
αλλά και εφαρμογή των συνταγματικών
επιταγών. Θα υποχωρήσουν οι πολιτικοί
αρχηγοί ή οι ακτιβιστές θα κάνουν πίσω;
Αυτό
το αεροδρόμιο το ονόμασαν πριν λίγα
χρόνια αεροδρόμιο «Αλέξανδρου Πούσκιν»,
αφού αυτός ήταν ο άνθρωπος που στήριξε
όσο κανένας τη χώρα και την κράτησε
ενωμένη, όσο μπόρεσε και αυτός. Το έκανε
με την «ανύψωση» της ρωσικής γλώσσας
οδηγώντας την να γίνει το κύριο
επικοινωνιακό εργαλείο για τις
διαφορετικές εθνότητες. Ο Πούσκιν έδειξε
πως η ρωσική είναι όμορφη γλώσσα γι’
αυτό απόκτησε μεγάλη αίγλη στους λαούς
της ρωσικής αυτοκρατορίας. Πριν λίγα
χρόνια είχα βγάλει ένα βιβλίο για τον
Πούσκιν και είδα πόσο ζωντανή είναι η
γλώσσα και πόσο σύγχρονα, σημερινά
σχεδόν είναι τα ποιήματά του.
Στη
Μόσχα ταξιδεύουν πολλοί. Πολλοί ανθρώπινοι
ποταμοί συρρέουν στην πόλη. Εδώ ταξιδεύει
η Ανατολή της Σιβηρίας αλλά και της
Ασίας με τους Κινέζους να είναι οι
περισσότεροι, αλλά και Ινδούς πολλούς
θα δεις ακόμα και Ιάπωνες. Μετά ταξιδεύει
εδώ ο Αραβικός Κόσμος. Η Εγγύς Ανατολή
και η Τουρκία. Η Αφρική και η Λατινική
Αμερική. Η Ευρώπη και η Αμερική με τους
Ιταλούς να είναι οι περισσότεροι, αλλά
και οι Γερμανοί ή οι Ισπανοί να τους
βλέπεις συχνά στην πόλη. Όλος ο κόσμος
βρίσκει ενδιαφέρον στη Μόσχα. Στα
αεροδρόμια όπως και στους δρόμους της
πόλης υπάρχει μεγάλο μποτιλιάρισμα.
Τα
τελευταία χρόνια έχουν ανοίξει πολλά
νέα αεροδρόμια και ανοίγουν νέα. Είναι
πόλη κόμβος της Ανατολής αλλά και του
Βορρά. Είναι πόλη που μεγαλώνει και
αναπτύσσεται και δέχεται τους ξένους
προς το παρόν. Τώρα είναι μια εποχή που
σου δίνει την ψευδαίσθηση πως εδώ όλα
ίσως να πηγαίνουν όπως τα θέλει η κεντρική
ηγεσία.
Η
επιστροφή σε μια πόλη που έζησες είναι
ένα προσκύνημα αφού πρέπει να δεις
σημεία που σε σημάδεψαν, μια μαρτυρία
αφού θέλεις να δεις και να καταλάβεις
την πόλη, τη στιγμή εκείνη που πας, είναι
μια αναπόληση στο παρελθόν αλλά και και
μια ονειροπόληση για το μέλλον. Η πόλη
που έζησες είναι οι άνθρωποι και οι
σχέσεις που έφτιαξες εκεί, είναι οι
γωνιές της πόλης και τα μνημεία που
αγάπησες ή απάγκιασες κάποιες στιγμές.
Είναι όλα εκείνα που σε βοήθησαν να
παραμείνεις άνθρωπος και να αρτιωθείς
με την πραγματική σου βαθύτερη υπόσταση.
Η επιστροφή σε μια πόλη είναι μια
εσωτερική αναζήτηση.
Εγώ είχα βρεθεί
στη Μόσχα παλιότερα για λόγους προσωπικούς
λόγους, ίσως να έκανα και λάθος. Δεν
ήμουν μετανάστης, ούτε και πρόσφυγας.
Έτυχε να βρεθώ για προσωπικούς λόγους
αλλά ένιωσα να γίνομαι και διανοητικός
πρόσφυγας, αφού αυτό που έκανα στη ρωσική
πρωτεύουσα βρήκε ενδιαφέρον. Εδώ έκανα
και απέρριψα επιλογές και έζησα με την
αρχή της αναζήτησης μιας ταυτότητας. Η
πόλη μου είχε αρέσει και με είχε
ανταμείψει για την ειλικρίνεια της ζωής
μου. Γνώρισα ανθρώπους που μου έκαναν
εντύπωση. Δημιούργησα επαφές, έζησα
έναν άλλο τρόπο ζωής. Αγάπες και μίση,
πίστες και ψευδαισθήσεις όλα ενώνονται
στη ζωή αυτής της πόλης.