Ιουνίου 20, 2023

Ολέγκ Σιρόκοφ (19271997), ο ελληνιστής γλωσσολόγος



Ολέγκ Σιρόκοφ

Ο Ολέγκ Σιρόκοφ υπήρξε στην εποχή του ένας σημαντικός γλωσσολόγος, αρχαιοελληνιστής και ελληνιστής με παράλληλα ενασχόληση με την ιστορικο-συγκριτική γλωσσολογία. Τα βιβλία του ακόμα και σήμερα είναι σημαντικά για τη διδασκαλία της γλωσσολογίας στη Μόσχα. Εν μέρει και για τα νέα ελληνικά. 


Γεννήθηκε στο Μινσκ αλλά σπούδασε στη Μόσχα στη Φιλολογική Σχολή (1952-56) στην έδρα της κλασικής φιλολογίας και η διπλωματική του εργασία ήταν «Τα βαρβαρικά κύρια ονόματα των ελληνικών επιγραφών του βορείου Εύξυνου Πόντου».   Οι διατριβές του ήταν για τα αρχαία και τα νέα ελληνικά. 

Δίδαξε σε πανεπιστήμια στην Ουκρανία και στη Λευκορωσία, στο Μινσκ και ύστερα επέστρεψε στη Μόσχα από το 1974 και δίδαξε ιστορία της γλωσσολογίας και ελληνικά στη Μόσχα.

Ο Σιρόκοφ ήταν ένας φιλελεύθερος άνθρωπος, επηρεασμένος από τη ρωσική παράδοση δεν αποδεχόταν πλήρως το σοβιετικό τρόπο σκέψης ούτε στην επιστήμη, ούτε στην οργάνωση της ζωής. Όταν δίδασκε στο Τσερνοφτσί στην Ουκρανία είναι προβλήματα με το τοπικό κόμμα και ιδιαίτερα τον Λ. Κραφτσούκ γιατί δεν ακολουθούσε την κομματική γραμμή. Ο Κραφτσούκ θα γίνει ύστερα ο πρώτος πρόεδρος της Ουκρανίας. Επίσης στη Μόσχα λέγεται πως οι απόψεις του διέφεραν. Από τη δεκαετία του 1980 αποδεχόταν την τρίχρωμη παλαιά ρωσική σημαία, θεωρούσε σημαντική τη θεωρία της Ευρασίας και καταχωρούσε τον εαυτό του ευρασιάτη με τη θεωρία του Τρουμπετσκόι.  Και σε πολλά άλλα μας δείχνει πως ο Σιρόκοφ ήταν ένα ελεύθερο πνεύμα και σίγουρα δίκαιο για τους άλλους λαούς. Αυτό φαίνεται και στο έργο του «Γλωσσολογία, Εισαγωγή στην επιστήμη της γλώσσας», ένα μεγαλόπνοο έργο, όπου εκτός από τη γενική γλωσσολογία περιγράφει και την ιστορική γλωσσολογία μιλώντας με φροντίδα και ενδιαφέρον για τις άλλες γλώσσες. Ιδιαίτερα για τα ουκρανικά. 

Ήταν από τους πρώτους από τη δεκαετία του 1980 που πρότεινε μέσα στο ίδιο το Πανεπιστήμιο ξεσηκώνοντας πολλούς εναντίον του, να μην έχουν σχέση με το πανεπιστήμιο και τους πανεπιστημιακούς τα διάφορα «Παράσημα Λένιν» και άλλα παρεμφερή, γιατί θεωρούσε πως η Ρωσία και η ρωσική παράδοση δεν περιορίζεται μόνο στην Οκτωβριανή επανάσταση. 


Γλωσσολογία, εισαγωγή στην επιστήμη της γλώσσας

Στην Ελλάδα οι ρωσικές σπουδές ή οι ελληνικές σπουδές κάπου στις δύο χώρες θα πρέπει να αναδεικνύουν τις προσπάθειες των ανθρώπων. Οι άνθρωποι οι ενδιάμεσοί ανάμεσα στα έθνη και στους λαούς και όταν αυτοί πράττουν επ αγαθώ και όχι για το προσωπικό τους συμφέρον ενδυναμώνου τις σχέσεις. Νομίζω πως οι ρωσικές σπουδές στην Ελλάδα θα πρέπει να γίνουν ανοικτές και φιλικές στην κοινωνία, σήμερα δεν γνωρίζουμε κάτι για τη δράση τους και αν θα δούμε διάφορες εκδηλώσεις αυτές στερούνται ενδιαφέροντος και πραγματικής πολιτισμικής αξίας για την εποχή μας.

Ο Σιρόκοφ υπήρξε ένας πολύ ενδιαφέρον επιστήμονας ο οποίος προσέφερε πολλά στην πατρίδα του και στους άλλους λαούς της ΕΣΣΔ στηριζόμενος στην ελληνική φιλολογία και στα ελληνικά γράμματα.  Ίσως μάλιστα η ιδεολογία του να μοιάζει λίγο και με το νεοελληνικό τρόπο σκέψης.