Η ενδοοικογενειακή βία και η αγωγή των νέων

Μιχάλης Πάτσης

Γκραφίτι στο Νέο Ηράκλειο,
οδ. Μελίνας Μερκούρη 

Τις μέρες που πέρασαν έγινε λόγος για την ενδοοικογενειακή βία, η οποία ανασπάθισε στα σπίτια μας εξαιτίας της ιδιότυπης καραντίνας στην οποία βρισκόμαστε. Το θέμα πέρασε μια μέρα από τα πρωτοσέλιδα και μετά χάθηκε στα ψιλά. Ίσως δεν απασχολεί τόσο πολύ; Ίσως απασχολεί αλλά θέλουμε να το κρύψουμε κάτω από τι χαλί της επικαιρότητας για να τονίσουμε πως η κοινωνία ακολουθεί τα μέτρα της κυβέρνησης και έχει αυτοαπομονωθεί στα σπίτια της.

Πάντως η ουσία του πράγματος είναι μία. Οι γυναίκες δέχονται τη βια του συζύγου τους. Η βία μπορεί να είναι λεκτική, συναισθηματική αλλά και σωματική. Όλες είναι κακές, αθλιότατη είναι η σωματική. Υπήρξαν φωτογραφίες γυναικών με μελανωμένο το πρόσωπο. Ντροπιαστικές φωτογραφίες για εμάς και τον πολιτισμό μας.

Οι σύγχρονες Αντιγόνες είναι αυτές που δέχονται τον αυταρχισμό του συζύγου δεσπότη είτε γιατί δεν είναι υπάκουες στις προτιμήσεις του, είτε γιατί δεν έχουν τις ίδιες αντιλήψεις με εκείνον, είτε γιατί τους αρέσει η φάτσα τους πια! Τέλος πάντων τώρα στην περίοδο που είμαστε κλεισμένοι στο σπίτι, θα πρέπει να συζούμε και να κουβεντιάζουμε περισσότερο με την ή το σύντροφό μας και θα πρέπει να βρίσκουμε κοινούς τόπους. Μπορούμε να μιλήσουμε με τη γυναίκα μας που επιτέλους την είδαμε ύστερα από πολλά χρόνια πάλι στο σπίτι και να την καταλάβουμε; Μπορούμε άραγε εμείς να συζητήσουμε με τον άλλον τον διαφορετικό, να αντιληφθούμε τα προβλήματά του και να δεχθούμε τη γνώμη του; Πολύ αμφιβάλλω.

Η παρεκτροπή προς τη βία για το ανδρικό γένος δεν αποτελεί μόνο επίδειξη έλλειψης διαλογικού πνεύματος, αλλά ουσιαστικά είναι απανθρωπισμός και έκπτωση από την ουσία της ανθρώπινης φύσης, της φυσικής ροπής των ανθρώπων προς την αγάπη και τη δικαιοσύνη. Είναι ό,τι πιο νοσηρό για το δικό μας το ελληνικό πολιτισμό να ακουσθεί που έχουμε μεγαλώσει με το σεβασμό του άλλου.

Αλλά γιατί υπάρχει αυτή η εκτροπή, γιατί ο άνθρωπος χάνει την ανθρώπινη ουσία του στη σχέση του με τη γυναίκα του και την οικογένειά του; Ο άνδρας ζει σε μια κοινωνία που τον έμαθαν πως είναι σημαντικός και εξαιρετικός, αλλά στη ζωή του βλέπει με τραγικό τρόπο τη διάψευση των επιθυμιών και των προσδοκιών του. Και βέβαια δεν μπορεί να κρατήσει την αξιοπρέπειά του. 

Γνώμη μου είναι όπως η κακή συμπεριφορά του έναντι της συζύγου του είναι αποτέλεσμα της μηδαμινής αγωγής και ελλιπούς εκπολιτισμού που έχει λάβει ο νέος στα πρώτα χρόνια της ζωής του, στο σπίτι του και στο σχολείο. Ό,τι αναφέρω παρακάτω για την οικογένεια και το σχολείο δεν αφορά μόνο στο ελληνικό σχολείο και στην ελληνική οικογένεια. Βέβαια το πρόβλημα επιτείνεται και ισχυροποιείται στη ζωή του ανθρώπου, όταν εκείνος χτίζει πάνω σε σαθρά θεμέλια.

Τυχαίνει πολλές φορές να ακούσω από μανάδες πως με τα κορίτσια δεν έχουν πρόβλημα με την αγωγή και με τη διαπαιδαγώγησή τους, αλλά τα αγόρια δεν θέλουν να τα πειράξουν, να τα συνετίσουν! Τα αγόρια προτιμούν να τα διαπαιδαγωγούν ελεύθερα και όχι περιορισμένα, όχι υπάκουα σε κάποιους κανόνες, χωρίς σεβασμό προς τους άλλους και συμμόρφωση σε κάποιους κανόνες. Αυτό το περίσσευμα ελευθερίας μπορεί πολλές φορές να φέρει τα αποτελέσματά του, αλλά έχω τη γνώμη πως η ελευθερία χωρίς τον σεβασμό του άλλου είναι το ίδιο στυγνός αυταρχισμός, φτηνή εγωπάθεια και απεχθής σκληρότητα.

Οι μανάδες δεν ξέρουν πώς να μεγαλώσουν σήμερα τα αγόρια τους, επιπρόσθετα έχουν το φόβο μπροστά στις κατακλυσμιαίες αλλαγές του καιρού μας, μήπως αν γίνουν αυστηρότερες το αγόρι χάσει την ταυτότητα φύλου του. Τον ανατρέφουν σαν τον δυνατό τον ισχυρό άντρα και όχι σαν τον υπεύθυνο άνθρωπο που θα πρέπει να κρατάει τη δικαιοσύνη και το σεβασμό. Οι μανάδες ανατρέφουν τα παιδιά τα οποία ύστερα από κάμποσα χρόνια θα γίνουν τα ίδια τύραννοι των γυναικών! Τι ειρωνεία!

Αλλά οι μανάδες σήμερα έχουν μπλεχτεί και ποιος να τις βοηθήσει;

Στα σχολεία υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα με την αγωγή των νέων, όχι μόνο των αγοριών αλλά όλων των κοριτσιών και αυτό γιατί το σχολείο, όπως ίσως γίνεται με όλα τα σχολεία στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, δεν έχει κάποιον ρόλο στην ηθική και πολιτιστική ανάπτυξη του νέου. Το δόγμα πως το σχολείο «είναι μέρος για την απόκτηση δεξιοτήτων» κάτι σαν φροντιστήριον αγγλικών δηλαδή, υπηρετείται από πάρα πολλούς και από τη διαδοχή των κυβερνήσεων.

Το σχολείο με τους τόσους εκπαιδευτικούς αν δεν γίνει χώρος πολιτισμού και παιδείας, δεν έχει μέλλον. Πολύ καλύτερα το ρόλο της κατάρτισης και παροχής δεξιοτήτων τον παίζουν τα ιδιωτικά ιδρύματα: τα φροντιστήρια, οι σχολές εκμάθησης ξένων γλωσσών, τα ιδιωτικά ΙΕΚ, κλ.π.

Όμως με τα αγόρια, ιδιαίτερα, υπάρχει μεγαλύτερο πρόβλημα. Αρκετά από αυτά πολλές φορές δεν καταλαβαίνουν τι γίνεται δίπλα τους. Ούτε μπαίνουν στον κόπο να συνεργαστούν, να μπουν στην κοινότητα της τάξης και του σχολείου και να εκφράσουν τη θετική άποψη. Συνήθως είναι απόμακρα και εχθρικά. Αν τα προσέξεις είναι κλειστά στον κόσμο τους και μόνη διέξοδο ύπαρξης έχουν το να κάνουν φασαρία ή κάτι που θα κατακυρώνει την προσωπικότητά τους.

Τα παιδιά μας έχουν χάσει το δρόμο τους και δυστυχώς το σύστημα αγωγής που υπάρχει στο σημερινό σχολείο δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα.

Αυτό το Πάσχα ας έχουμε τη σκέψη μας στις οικογένειες εκείνες που έχουν το πρόβλημα και ας σκεφτούμε τις γυναίκες που τυραννιούνται από τους ίδιους τους συζύγους τους. Ας ελπίσουμε η κοινωνία να μπορέσει να λύσει τα προβλήματα που την ταλανίζουν τούτη τη δύσκολη στιγμή. Και προς τους άντρες ας συστήσουμε λίγο φιλότιμο παραπάνω και ανθρωπιά.