Παρακολουθώντας λαϊκό σινεμά
Βιμ Βέντερς Υπέροχες μέρες
Ο Βέντερς έγραψε τη δικη του πορεία στη σκηνοθεσία τις δεκαετίες του 1970 -2000 περίπου. Τότε γύρισε τις μεγάλες ταινίες, φιλμ σημαντικά όπως Η Αλίκη γυρνά στις πόλεις, Τα φτερά του έρωτα, Παρίσι Τέξας και πολλές άλλες.
Σε όλα τα φιλμ του ο Βέντερς είναι σκηνοθέτης πόλεων, ευρύτερων χώρων. Του αρέσει να γυρίζει μεγάλα πλάνα στα οποία ο άνθρωπος να βρίσκει τη θέση του στο φυσικό περιβάλλον, στον ευρύτερο κοινωνικό και αρχιτεκτονικό χώρο, είτε είναι ο ουρανός, είτε η θάλασσα, είτε η γη, είτε οι πολυκατοικίες.
Έτσι και σε αυτή τη νέα του ταινία, Υπέροχες μέρες, μαζί με τον κεντρικό πρωταγωνιστή, πρώτο ρόλο κρατά το Τόκιο με τους μικρούς ή γεφυρόγεμους δρόμους του, το φυσικό περιβάλλον της πόλης, οι πολυκατοικίας και τα ποταμάκια, αλλά βέβαια το ευρύ πλάνο γης πόλης. Την πόλη που υπηρετεί ο κεντρικός ήρωας της ταινίας.
Ο Χιραγιάμα, ο βασικός ήρωας, είναι ένας μεσόκοπος άνδρας, ο οποίος ζει μόνος και το επάγγελμά του είναι να καθαρίζει τις τουαλέτες της πόλης. Είναι σοβαρός, λιγομίλητος, συνετός με ένα υπόστρωμα ζωής λογίου, διαθέτει μεγάλη βιβλιοθήκη, διαβάζει καθημερινά λιγες σελίδες απο ένα βιβλίο οριν τον ύπνο του, αγαπά τον Φωκνερ και τη σύγχρονη ιαπωνική λογοτεχνία. Συχνάζει σε παλαιοβιβλιοπωλεία. Ακούει στο μικρό αυτοκινητάκι του κασέτες με τραγούδια της ροκ μουσικής.
Η μέρα του είναι πανομοιότυπη καθημερινά. Σηκώνεται με το πρωινό σαρώμα του δρόμου, ντύνεται, παίρνει τα χρήματα του και τα απαραίτητα από το σπίτι, βγαινει στο δρόμο και παίρνει καφέ από το αυτόματο μηχάνημα και αρχίζει τη δουλειά του στις ξεχωριστές τουαλέτες του Τόκιο που χάρη στην ταινία απέκτησαν πρωτότυπο ντιζάιν. Ύστερα υπάρχει επίσκεψη στα ιαπωνικά λουτρά στα οποία πλενεται μαζί με άλλους μοναχικούς και μεγάλους στην ηλικία. Στη σάουνα ξεχώριζε ένας πίνακας του όρους Φουτζι, ο οποίος υπάρχει σε κάθε σάουνα της Ιαπωνίας και ο οποίος δημιουργείται απκ αξιόλογους ζωγράφους. Το βράδυ θα τσιμπήσει σε ένα μικρό μαγαζάκι. Και η άλλη μέρα πάλι από την αρχή θα κάνει τα ίδια. Λίγες φορές ή ζωή του διακόπτεται από κάτι ξεχωριστό. Όπως από τις συζητήσεις με τον συνάδελφο του Τακάσι, ο οποίος επειδή είναι φτωχός δεν μπορεί να βρει φίλη. Ή από τη επίσκεψη της ανεψιάς του Νίκο, η οποία θα καταδείξει πως ο μοναχικός τρόπος ζωής του αρέσει στη νέα γενιά. Θα δείξει και άλλα βέβαια.
Εντύπωση κάνει πως το μισό σχεδόν έργο παρουσιάζει πανομοιότυπα σχεδόν τη ζωή του ήρωα χωρίς αλλαγές, η μηχανή ακολουθεί τον ήρωα και λες κι έχει και η ίδια ζωή μιλάει, λέει στον θεατή την ιστορία του ήρωα. Ο θεατής βλέποντας αυτή την καθημερινότητα μαγευεται, αλλά και η ταινία παρακολουθώντας τον μικρόκοσμο του ήρωα επιτυγχάνει το σκοπό της, να δείξει, νά μελετήσει τον απλό καθημερινό άνθρωπο.
Ο φακός του Βέντερς γνωρίζει τι σημαίνει μέτρο, μεσότητα, κάτι πολύ δύσκολο, αλλά αυτό είναι το κύριο στοιχείο της αφήγησης του. Αφήγηση χωρίς εξάρσεις, ακόμα και σπουδαία πράγματα λέγονται χαμηλόφωνα.
Ο ήρωας του Βέντερς είναι δεμένος με το παρελθόν του. Βασανίζεται από αναμνήσεις οι οποίες ανασυρονται ασπρόμαυρες, όπως είναι και οι φωτογραφίες που βγάζει ο ήρωας. Οι αναμνήσεις επιστρέφουν και συχνά καταπιέζουν τον ήρωα. Εκείνος βρίσκει διέξοδο στην πόλη, στην βόλτα με το ποδήλατο ή στο διάβασμα. Ο ήρωας αυτός δεν είναι ένας απλός καθαριστής τουαλετών, είναι κάτι πολύ βαθύτερο.
Στο έργο βγαινει η αγάπη του σκηνοθέτη για τη Ιαπωνία την οποία είχε απαθανατίσει σε ένα σπουδαίο ντοκιμαντέρ το 1985, όταν η χώρα ήταν η δεύτερη μεγάλη οικονομία του κόσμου. Και σε εκείνο το έργο ο Βέντερς αγαπά να δείχνει την πόλη, τκ Τόκιο, όπως και εδώ. Το Τόκιο είναι μεγάλη πόλη αλλά και ανθρώπινη, αφήνει χώρο στους ανθρώπους να σκεφτούν και νσ ονειρευτούν. Είναι μια μητρόπολη η οποία διασχίζεται με ένα μικρό φορτηγάκι. Δεν είναι μια πόλη απειλητική, αλλά φιλική.
Η ηρεμία, η αγάπη για τη ζωή και τη δουλειά, η αποφυγή των παθών και της λύπης, η ροπή στη μοναξιά, η αγάπη στο διάβασμα, η απομάκρυνση από τις συγκρούσεις, η ευγένεια και η βοήθεια του αλλου, ένας τρόπος ζωής που στηρίζεται στις πνευματικές ηδονές κατά το παράδειγμα του Επίκουρου είναι το νόημα τιυ έργου. Αυτές είναι οι Υπέροχες μέρες, οι οποίες λες και αναπτύσσονται κατ' αντίθεση με τη δουλειά του ήρωα ή και σε συνεργεία με αυτή, θέλοντας ο σκηνοθέτης να καταδείξει πως δεν παίζει ρόλο η εργασία αλλά η υπόσταση της προσωπικότητας, αυτή είναι που δίνει ταυτότητα στον άνθρωπο.