Μιχάλης Πάτσης
Η ζωή σε μια μεγαλούπολη ενός ζευγαριού,
το οποίο ξεκίνησε με μεγάλα όνειρα και οδηγήθηκε στην απομόνωση στο σπίτι του. Η
νευρικότητα και η αγάπη, η απόρριψη του άλλου και η φιλία, η συμφωνία σε μεγάλα
θέματα και η ασυμφωνία τους, η κοινές αποφάσεις και οι διχογνωμίες, αλλά πάω απ’
όλα η αδυναμία τους μπροστά στη φθορά του χρόνου, η οποία γίνεται και πιο μεγάλη,
καθώς ο χρόνος περνάει και γίνεται πιο καταπιεστικός.
Ένα ζευγάρι ο Αμεδαίος και η
Μαντλέν μέσης ηλικίας ζουν αποκομμένοι από τον γύρω κόσμο. Αφορμή της αυτοαπομόνωσης
ένα έγκλημα που έχει διαπραχθεί στο σπίτι τους πριν από δεκαπέντε χρόνια. Ο Αμεδαίος,
ίσως και όχι ο ίδιος, σκότωσε έναν άνδρα πριν από δεκαπέντε χρόνια. Έτσι για
όλα αυτά τα χρόνια το πτώμα αυτό βρίσκεται στο σπίτι τους και δεν μπορούν να
απαλλαγούν από αυτό. Το είναι το πτώμα; Λέγεται πως ήταν αντεραστής του Αμεδαίου
και αγαπούσε την Μαντλέν. Όμως τίποτα σε αυτό το είδος θεάτρου δεν είναι
γεγονός, όλα είναι μια σύμβαση, μια τοποθέτηση.
Το πτώμα μεγαλώνει και αυξάνεται.
Κάποια στιγμή αν και πτώμα φαίνεται να προχωρά. Είναι μακρύ και το ζευγάρι δεν
μπορεί να τον διατηρεί στο διαμέρισμά του. Είναι υποχρεωμένοι να το ξεφορτωθούν.
Αλλά πώς; Πώς να ξεφορτωθείς τον χρόνο που έχει επηρεάσει τις σχέσεις σου με
τον άλλον, με τον / την σύζυγο; Πώς να αφαιρέσεις όλα εκείνα τα μεγάλα λεπτά
που βάθυναν το χάσμα ανάμεσά σας; Το έργο
αυτό είναι ένα έργο για τον χρόνο και την επιρροή του στις ανθρώπινες σχέσεις,
αλλά και όχι μόνο. Το πτώμα συμβολίζει το χρόνο. Αλλά από εκεί και πέρα τι;
Το ζευγάρι του έργου, περνώντας
τα χρόνια απομακρύνεται ο ένας από τον άλλον. Οι μεταξύ τους συζητήσεις είναι συζητήσεις
ανούσιες. Μισοτελειωμένες φράσεις ή υποθέσεις. Ο άνδρας είναι συγγραφέας αλλά
δεν μπορεί να ολοκληρώσει μα φράση, ένα έργο. Ενώ η γυναίκα κάνει κάποιες
ασχολίες του σπιτιού, ουσιαστικά τίποτα. Στο σπίτι δεν υπάρχουν τρόφιμα, δεν
υπάρχει τίποτα μόνο έπιπλα, να δηλώνουν το παρελθόν. Δεν βγαίνουν έξω να
αγοράσουν πράγματα, ίσως τρέφονται με τα μανιτάρια που φυτρώνουν στο σπίτι. Δεν
δηλώνεται. Κάποια στιγμή έρχονται στο έργο οι ίδιοι σε νεαρή ηλικία, ή οι
σωσίες τους, οι οποίοι στην αρχή είναι πολύ χαρούμενοι, τραγουδούν για την
άνοιξη και τον ουρανό, αλλά στο τέλος της εμφάνισής τους αποχωρούν γιατί «μέσα τους μπαίνει φωτιά και πάγος, κυκλώνονται
από την φωτιά» και ζητούν βοήθεια. Αποχωρούν
θλιμμένοι και φοβισμένοι.
Ο ταχυδρόμος τους φέρνει ένα
γράμμα αλλά δεν το παραλαμβάνουν, αφού ο Αμεδαίος υποστηρίζει πως στο Παρίσι τα
περισσότερα ονόματα είναι σαν το δικό μου.
Το θέατρο του παραλόγου έρχεται να μας υπενθυμίσει
πως η γλώσσα είναι μια σύμβαση, δεν υπάρχει λογική και μεγάλες αξίες σε αυτήν. Έτσι ό,τι υποστηρίζει ο καθένας με τη
κατάλληλη ηθοποιία θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό. Αυτό είναι το χαρακτηριστικό της
γλώσσας του Ιονέσκο, η υιοθεσία των παραλογισμών της τυπικής λογικής ως βασικό
στοιχείο εξέλιξης του έργου που πρώτη φορά κάνει στην «Φαλακρή τραγουδίστρια» (1948).
Αυτοί όμως οι παραλογισμοί και σοφιστείες ανοίγουν πολλά υπαρξιακά θέματα, διευρύνουν
τη σκέψη και την ίδια τη λογική στο λογοτεχνικό κείμενο.
Ο Αμεδαίος θα αναλάβει να ξεφορτωθεί
το πτώμα. Μετά από πολλές αναβολές, μεταβολές της σκέψης, θα επιχειρήσει ένα
βράδυ να το βγάλει από το παράθυρο στο δρόμο και να το οδηγήσει στο Σηκουάνα
για να το πετάξει. Ο δρόμος είναι η σύγχρονη ζωή, η πραγματική ζωή. Στην πλατεία
Τόρκο σταματά γιατί κουράζεται, εκεί το μπαρ – οίκος ανοχής, οι Αμερικανοί στρατιώτες
και οι κοπέλες, ο ιδιοκτήτης, οι κάτοικοι των σπιτικών γύρω γύρω από την πλατεία
και τελικά οι αστυφύλακες που θέλουν να συλλάβουν τον Αμεδαίο. Όμως από μηχανής
θεός θα έρθει το ίδιο το πτώμα το οποίο λες και παίρνει τον Αμεδαίο στον ουρανό
και χάνεται. Έτσι η ζωή προχωρά στις πραγματικές της διαστάσεις. Ο χρόνος έχει
τη δική του βαρύτητα, σε κάνει να ξεχνάς γρήγορα ό,τι δεν σου αρέσει. Με την λίγο
ως πολύ μυθική εξαφάνιση του, ο Αμεδαίος εκτιμήθηκε από όλους. Όμως η ζωή
προχωρά και κανένας δεν είναι αναντικατάστατος.