Η ελαφρά πρόκληση ενός πρωτοπόρου
«Οι θλιμμένες πουτάνες της ζωής μου» είναι μια νουβέλα του Μάρκες που έρχεται να μιλήσει για τη μοναξιά του ανθρώπου στη σημερινή κοινωνία. Στο έργο σκιαγραφείται η ζωή ενός υπερήλικα δημοσιογράφου και συγγραφέα, ο οποίος δημιουργεί σχέση με μια μικρή, δεκαπεντάχρονη κοπέλα. Το όλο θέμα αποτελεί πρόκληση βέβαια, αλλά δίνεται με μεγάλη απλότητα και αληθοφάνεια από τον Μάρκες, χωρίς κάποια υπερβολή ή υπονοούμενα, χωρίς κάποια σεξουαλική αυταπάτη ή ίντριγκα.
Ο ήρωας του έργου αυτού δημιουργούσε πάντα εφήμερες σχέσεις με πόρνες, με τις οποίες περνούσε κάποιο χρονικό διάστημα. Ύστερα αυτές χάνονταν. Παντρεύονταν ή κάτι άλλο. Ο άνθρωπος ζούσε μόνος. Όταν θέλησε να επισκεφθεί το πορνείο της περιοχής, εκεί η τσατσά του συνέστησε μια μικρή κοπέλα, η οποία τελικά δέθηκε με τον υπερήλικα. Η σχέση αυτή η οποία δεν ήταν σαφώς ερωτικά, αλλά πατρική ή ακόμα και πνευματική βοήθησε τον άνθρωπο να καταλάβει καλύτερα τη ζωή του και να αποκτήσει κουράγιο και αυτοπεποίθηση στα ενενήντα του χρόνια. Η νεαρή κοπέλα θα θελήσει με σφοδρή επιθυμία να συνάψει σχέσεις με τον δημοσιογράφο, γιατί τον βλέπει σαν μια καλή διέξοδο στη ζωή της. Αυτός είναι ειρηνικός μαζί της, απλός, ήπιος, της μιλώ με ωραίο τρόπο και την σέβεται
Η καταφυγή στην πόρνη είναι η επιστροφή στη ζωή, επιθυμία για ανανέωση, απομάκρυνση από τον πεσιμισμό και την απομόνωση. Όλα αυτά τα εκφράζει ηε επίσκεψή του στο πορνείο και η επικοινωνία μαζί τους. Η πουτάνα είναι η γυναίκα, η ζωή ο έρωτας. Η λέξη πουτάνα στην ελληνική γλώσσα στιγματίζεται με αρνητικές σημασίες, ενώ στο λεξιλόγιο του Μάρκες δεν είναι έτσι. Καταλαβαίνεις πως αυτές είναι νέες κοπέλες που θέλουν να φτιάξουν τη ζωή τους. Να αποκατασταθούν. Είναι έντιμες. Κρατούν τις φιλίες και τις υποσχέσεις τους. Δεν είναι πολυερωτικές. Είναι ένα είδος σχέσης που διατηρούν συνήθως με έναν άνδρα. Επομένως η χρήση στον τίτλο της λέξης αυτής αποτελεί μια επιλογή του Μάρκες να ταράξει λίγο τα νερά και να εξαναγκάσει τον αναγνώστη να σκεφτεί.
Ο υπερήλικας προβάλλει σαν μια φιγούρα αρκετά νεανική. Εργάζεται σκληρά. Δεν έχει εξασφαλίσει μια σύνταξη αξιοπρεπή για τα γηρατειά του. Θέλει το έργο για να γίνει αποδεκτό από τους άλλους. Νιώθει το σεβασμό των άλλων γύρω του. Μάλλον νιώθει την φροντίδα τους, αλλά επιλέγει να ζει μόνος του. Ανήκει σε αυτούς τους ανθρώπους που επιλέγουν το μοναχικό βίο, αναπλάθοντας στη σκέψη του όλες τις εντυπώσεις και όλες τις φαντασίες που έχει ως άνθρωπος. Θέλει να αγαπήσει για να ζήσει.
Η νουβέλα αυτή είναι γραμμένη με κλασικές μεθόδους. Ο φανταστικός ρεαλισμός μόλις που διακρίνεται. Σε αυτό κυριαρχεί μια ρεαλιστική γραμμή αφήγησης, παραδοσιακού τύπου, όπου ο λόγος διαθέτει ακρίβεια. Η μεταφορική χρήση της γλώσσας είναι περιορισμένη. Είναι έργο που στηρίζεται στην αντίθεση με την κυριότερη, γέρος – νεαρή πόρνη να βρίσκεται στο κέντρο του έργου. Αλλά πολύ συχνά οι αντιθέσεις κοσμούν το κείμενο αυτό που παραπέμπει στην αντίθεση παλαιό – νέο, μεγάλος - μικρός. Κύρια προσπάθεια του αφηγητή είναι να δημιουργήσει τον μεγάλο σαν μικρό και τον μικρό τέτοιο που να καταλαβαίνει τον μεγάλο. Ο μεγάλος, ο υπερήλικας δίνεται με χαρακτηριστικά που είναι νεανικά, όπως κινητικότητα, ζωντάνια, ευθυμία γενικώς. Αλλά η τιμιότητα και η πατρική στάση είναι αυτή που κοσμούν τη ζωή του. Και στο φόντο παραμένει πάντα η αγάπη, ο έρωτας ανάμεσα στους ανθρώπους που να δίνει ζωντάνια και δύναμη.
Το έργο αυτό αποτελεί μια σπουδή για τη διαδοχή των γενεών. Θα έλεγα ακόμα μια σπουδή για την μείξη των γενεών, την ενότητα των γενεών ή και ακόμα την αντιμεταχώρηση των γενεών. Όπου ο μεγάλος γίνεται μικρός και ο μικρός μεγάλος. Είναι μια σπουδή για τη σημερινή ζωή. Αλλά και μια ελεγεία για τον μεγάλο άνθρωπο που ενώ θέλει πολλά να κάνει δεν τον αφήνει η έλλειψη φαντασίας ή η προσπάθεια.