Ο Πούσκιν της Μαρίνας Τσβετάεβα

 Μιχάλη Πάτση

Κείμενα για την ειρήνη 

Μαρίνα Τσβετάγιεβα, Ο δικός μου Πούσκιν,

 

«Ο δικός μου Πούσκιν» στα ρωσικά 

Η ρωσική λογοτεχνία, ιδίως η κλασική ρωσική λογοτεχνία αποτελεί μια λογοτεχνία της συνείδησης. Όποιο έργο και να κοιτάξεις ή να διαβάσεις, είτε είναι παραδοσιακό, όπως του Τολστόι ή του  Ντοστογιέφσκι , είτε νεότερο, όπως της Τσβετάεβα (καλύτερα έτσι και όχι Τσβετάγιεβα) ή του Παστερνάκ σε οδηγεί να σκεφτείς και να αναλογιστείς τις πτυχές και τα πλαίσια της ύπαρξης γενικώς και της προσωπικής σου ιδιαιτέρως. Αυτή η μεγάλη ρωσική λογοτεχνία διαδραμάτισε μεγάλο πολιτιστικό και πνευματικό ρόλο κατά το παρελθόν και συνεχίζει να διαδραματίζει και σήμερα σε όλο τον κόσμο.  Σε καλεί να σκεφτείς, να ελέγξεις τη στάση σου στην κοινωνική ζωή και να εξετάσεις το ρόλο στου τόσο στην κοινωνία όσο και στην ατομική στου ζωή. Αυτή είναι η μεγάλη δύναμη της ρωσικής λογοτεχνίας, αλλά και της λογοτεχνίας που γράφτηκε στα ρωσικά και σε συγγενείς γλώσσες όπως τα ουκρανικά, τα λευκορωσικά και άλλες.

Μερικές σκέψεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία!

 Μερικές σκέψεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία!

Πολύ φοβάμαι πως αυτή την περίοδο η Ουκρανία παραμένει μόνη και αβοήθητη. Μετά τη μεγάλη αρχική διάψευση από τον Τραμπ και την μικρή μάλλον βοήθεια που παίρνουν από τη Δύση, θα πρέπει να σκεφτούν και να σκεφτούν και οι λαοί του κόσμου για το μέλλον. Δεν είμαι πολιτικός, αλλά από την πρώτη στιγμή κατάλαβα πως η πολιτική των μεγάλων δυνάμεων ήταν μια πολιτική για τον διαμελισμό της Ουκρανίας και γι' αυτό θεώρησα πως οι λαοί, οι άνθρωποι του πολιτισμού και των γραμμάτων, οι απλοί άνθρωποι μπορούν να κινητοποιηθούν για τον τερματισμό του πολέμου και την έναρξη ειρηνικών διαπραγματεύσεων.

Η αναπλήρωση της βίας

 

Η αναπλήρωση της βίας

Ο μικρός ιππέας, Εθνική Πινακοθήκη, φωτό Ν. Πάτσης

Τις τελευταίες μέρες παρατηρούμε πολλές αντεγκλήσεις και βίαιες ακόμα «επιθέσεις» σε ανθρώπους που είτε υποστηρίζουν δράσεις στο Ισραήλ, είτε υποστηρίζουν δράσεις στην Παλαιστίνη.

Μια σκηνή στο δρόμο ή γιατί ένας μικρός χτυπούσε τη μητέρα του

 

Μια σκηνή στο δρόμο ή γιατί ένας μικρός χτυπούσε τη μητέρα του

«Ο πρίγκιπας με τα κρίνα», Αρχαιολογικό Μουσείου Ηρακλείου (φωτο/ Μ.Πάτση) 

Μια σκηνή σήμερα με συντάραξε. Ήταν μια οικογένεια με τρία τζιπ μετά το μπάνιο τους και καθώς έφευγαν, ο μικρός γιος γύρω στα 10 χρόνια δεν έμπαινε στο αυτοκίνητο. Όταν του μιλούσαν οι γονείς του δεν τους άκουγε και μάλιστα με θυμό άρχισε να χτυπά τη μητέρα του η οποία σχετικά με εκείνον ήταν πιο αποδυναμωμένη. Ήταν ελληνική οικογένεια, αλλά και ό,τι άλλο να ήταν αυτό που έκανε εντύπωση είναι η στάση του παιδιού. Για ποιο λόγο ο μικρός είχε τόσο μεγάλο θυμό; Ίσως οι γονείς του δεν του έκαναν κάποιο χατίρι και ο μικρός δεν καταλάβαινε τίποτα, αλλά μήπως από την άλλη ο μικρός έχει συνηθίσει στα χατίρια και δεν καταλαβαίνει αλλιώς; Όπως και να το πεις σκληρή σκηνή αυτή του τσακωμού του παιδιού με τους γονείς του και ο άσχημος τρόπος που τους φέρθηκε. Εκείνοι πάλι, είδαν και απόειδαν και τον προειδοποίησαν πως θα φύγουν χωρίς αυτόν. Αλλά αυτός θύμωσε ακόμα πιο πολύ και έβριζε.

Το κυριλλικό αλφάβητο

 

Το κυριλλικό αλφάβητο

 

Είναι το αλφάβητο που δημιουργήθηκε τον 10^ο αιώνα από  τους Σλάβους της Βουλγαρίας και προς τιμή του Κυρίλλου, του πρώτου μεγάλου εκπολιτιστή των Σλάβων δόθηκε το όνομά του στο νέο αλφάβητο. Λέγεται πως αυτός που δημιούργησε το Κυριλλικό αλφάβητο ήταν ο μοναχός Κλήμης από την  Αχρίδα, μαθητής του Κυρίλλου. Όμως το αλφάβητο είναι σωστό να αποδίδεται στον ίδιον τον Κύριλλο.

Το χρονικό μιας απρόσμενης Άνοιξης

 Το χρονικό μιας απρόσμενης Άνοιξης

Είναι ένα κείμενο που το αγαπάω. Είναι ημερολόγιο, αλλά με καταγραφές πιο σημαντικές, λογοτεχνικές, φιλοσοφικές, θεωρητικές.

Είναι γραμμένο την περίοδο της καραντίνας, 2020-21 και συνενώνει πολλά είδη, ημερολόγιο, στοχασμό, διήγημα, λογοτεχνική κριτική, φιλοσοφική θεώρηση των πραγμάτων. Έχει ένα χαρακτήρα πρόβλεψης. Η πρόβλεψη πολύ συχνά με ακολουθεί στα διάφορα κείμενα που γράφω, ίσως γιατί καταλαβαίνω πολύ έντονα το σύντομο του βίου.

Ταξίδι στη Μόσχα, βιβλίο

 

Το κείμενο αυτό έχει την πρόθεση να είναι ένα ταξιδιωτικό έργο, ένα οδοιπορικό στη χώρα της Ρωσίας, διότι δεν έχουμε όσο να πεις κάποιες αξιόλογες περιγραφές της χώρας και των ανθρώπων. Όμως το έργο αυτό εμπεριέχει καθαρά ημερολόγια τα οποία στηρίζουν το οδοιπορικό, ταξιδιωτικές  περιγραφές και αφηγήσεις, δοκίμια, ιστοριογραφική διήγηση και τέλος μερικά διηγήματα. Είναι όλα γραμμένα πρώτη φορά και αυτή η σύνθεση αποτελεί το έργο που ονομάζεται Ταξίδι στη Μόσχα και στην Αρχαία Ρωσία.

Βία και Πανεπιστήμια

  Μιχάλης Πάτσης

Αναφέρεται πολύ συχνά το φαινόμενο αυτό, το έχει δει στην τηλεόραση,  ως «πανεπιστημιακή βία». Είναι εσφαλμένη και πολύ επικίνδυνη έννοια. Τα πανεπιστήμια, τα ελληνικά, αλλά και όλου του κόσμου δεν έχουν σχέση με τη βία και η λειτουργία τους πρέπει να προστατεύεται. Η βία στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι εισαγόμενη από εξωθεσμικούς φορείς. 

Η γλωσσική «συνεισφορά» της Μεγάλης Πέμπτης

 

Η γλωσσική «συνεισφορά» της Μεγάλης Πέμπτης 

Η Μεγάλη Πέμπτη είναι κομβική ημέρα για την εκδίπλωση του θείου δράματος, είναι η ημέρα της Σταύρωσης του Ιησού και επομένως η ημέρα που θα οδηγήσει στην Ανάσταση, την πιο σημαντική ημέρα της χριστιανικής πίστης, διότι με αυτή παρουσιάζεται η νίκη της ζωής πάνω στον θάνατο, η πραγμάτωση της χριστιανικής πίστης στην ζωή και η αποδοχή της από τον κόσμο.

Ο Δημήτρης Ραυτόπουλος και η εποχή του

 Ο Δημήτρης Ραυτόπουλος και η εποχή του

Έφυγε πριν λίγες μέρες από τη ζωή η κριτικός Δημήτρης Ραυτόπουλος, πλήρης ημερών 201 ετών και μας θύμισε πάλι την εποχή στην οποία ο ίδιος μεγάλωσε ως κριτικός και ως λογοτέχνης. Ο Ραυτόπουλος παρακολούθησε όλη την μεταπολεμική περίοδο από τις θέσεις της αριστεράς, είτε παραδοσιακής, είτε ανανεωτικής, είτε απλώς σύγχρονης δημοκρατικής αριστεράς την εποχή του.  Βεβαίως όσο και να ταυτίστηκε ο ίδιος με την αριστερά, το έργο του ξεφεύγει μάλλον από την παραδοσιακή αυτή αντινομία δεξιά - αριστερά. Μάλιστα το έργο του μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε σαν τέτοιο που προσπαθούσε να βρει συνενώσεις, συνδιαλέξεις με την άλλη πλευρά της κριτικής. Ο Ραυτόπουλος παράλληλα μας δείχνει άνθρωπο που διαρκώς μαθαίνει που συνεχώς ανεβάζει το επίπεδό του και προσπαθεί να ανταπεξέλθει μέσα από τις δυσκολίες της εποχής.