Βασίλης Καραποστόλης, Για την παιδεία και την εκπαίδευση
Μιχάλης Πάτσης
Φράνσις Κόπολα, «Μεγαλόπολις»,
ένα μανιφέστο για την ηθική της σύγχρονης Αμερικής
Η υπόθεση της ταινίας του Κόπολα
είναι απλή. Ένας μεγάλος αρχιτέκτονας ο Σέζαρ Κατιλίνα, σύγχρονος Αμερικανός προφανώς
αρχιτέκτονας που του έχει απονεμηθεί το βραβείο Νόμπελ, θέλει να δημιουργήσει
μια νέα πόλη πιο ανθρώπινη, πιο σύγχρονη και με την βοήθεια της τεχνολογίας και
της τεχνικής νοημοσύνης, την πόλη αυτή την ονομάζει Νέα Ρώμη. Στα σχέδιά του αυτά βρίσκει αντίδραση από έναν
συντηρητικό όσο και πολύ αποφασιστικό πολέμιο της ιδέας του και του ιδίου, τον
δήμαρχο της πόλης τον Φράνκλιν Σίσερο. Μεταξύ
των δύο αυτών προσώπων και των ιδεών που αντιπροσωπεύουν, ο ένας την πρόοδο, ο άλλος
την συντήρηση, την υπάρχουσα δομής της πόλης, το νέο έναντι του παλαιού, κινείται
σε πολύ μεγάλο βαθμό το έργο.
Παρακολουθώντας λαϊκό σινεμά
Μιχάλης Πάτσης
Μερικές
σημειώσεις για τον άνθρωπο και την ταινία
Έτυχε να δω την ταινία στα Τρία Αστέρια,
στον κινηματογράφο στο Νέο Ηράκλειο, μια γειτονιά, μια περιοχή που είναι στενά
δεμένη με την ανάμνηση του Καζαντζίδη. Ο ίδιος γεννήθηκε στην Οδό Αλαΐας 5, στη
Νέα Ιωνία, ένα χιλιόμετρο από τα Τρία Αστέρια, και σήμερα ένας ωραίος
νοσταλγικός δρόμος με μια ωραια εκκλησία στη βάθος. Εδώ στο Νέο Ηράκλειο, στην
ταβέρνα Χαβάη ο Καζαντζίδης άρχισε να τραγουδάει και πενήντα μέτρα από τον κινηματογράφο
ήταν το κέντρο «Ζέφυρος», επί της οδού Ζεφύρου όπου γνώρισε την Καίτη Γκραίη.
Επομένως η ταινία «Υπάρχω» εδώ στην περιοχή που έζησε ο Καζαντζίδης μιλά με έναν
ιδιαίτερο τόνο. Θυμάμαι πως στην ουρά για τα εισιτήρια κάποιοι έλεγαν «Πάμε να
δούμε τον Στέλιο», «Θα δούμε τον Στελάρα», «Εδώ έζησε» κλπ. Στη Νέα Ιωνία και στο Νέο Ηράκλειο ο Καζαντζίδης
είναι μια ζωντανή παράδοση, που είναι συνδυασμένη με τη ζωή των κατοίκων,
χωνεμένη στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Σε πολλά καταστήματα στη Νέα Ιωνία
βλέπεις φωτογραφίες των καταστηματαρχών με
τον Καζαντζίδη και η φωτογραφία βρίσκεται σε περίοπτη θέση, αποτελεί «κράχτη»
για το κατάστημα.
Μιχάλης Πάτσης
Η συλλογή του Σωτήρη Σαράκη «Οδός Κολοκοτρώνη»
Οι όμορφες
γυναίκες του Παπαδιαμάντη
Στο έργο του Παπαδιαμάντη οι
γυναίκες εντάσσονται σε πολλές κατηγορίες: είναι οι μεγάλες στην ηλικία, οι γραίες, οι
μεσόκοπες, οι μικρές παιδούλες και είναι πάρα πολλές που είναι στην όμορφη
νεανική ηλικία, την εφηβική και μετεφηβική ίσως οι οποίες είναι έτοιμες να κάνουν
το βήμα και να παντρεύουν. Η καθεμία από αυτές χαρακτηρίζονται με ιδιαίτερα στοιχεία.
Εγώ θα μιλήσω γι’ αυτές οι οποίες είναι στην «ανθοφορία» της θηλυκότητας, που
είναι έτοιμες να παντρευτούν. Αυτοί έχουν μια ξεχωριστή τυπολογία στο έργο του.
Μιχάλης Πάτσης
Αλεξαντερ Κοζέφ
 |
| Στο εξώφυλλο έργο του Βασίλι Καντίνσκι (1866-1944), ο οποίος ήταν θείος του και του οποίου συχνά του αφιέρωνε κείμενά του. |
Η έννοια της αυθεντίας
Η έννοια της αυθεντίας στο
κείμενο του Κοζέβ, μια φιλοσοφική μελέτη
στα πλαίσια της πολιτικής φιλοσοφίας χρησιμοποιείται με μια ιδιαίτερη
σημασία. Θέλει να εξηγήσει από που πηγάζει η εξουσία ή από πού πηγάζουν οι
διάφορες μορφές εξουσίας. Για τον Κοζέβ η αυθεντία δεν είναι μόνο εξουσία, αλλά
και η επιρροή, η κατεύθυνση που ασκείται ή που δίνεται στην ανθρώπινη ιστορία. Ο
ίδιος καλός μελετητής της φιλοσοφίας και του Χέγκελ ιδιαίτερα στηρίζεται στην
ιστορία της φιλοσοφίας για να τεκμηριώσει τη σκέψη του.
Μια πρόταση για τον
πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας : πανευρωπαϊκή
συνδιάσκεψη ειρήνης
Σήμερα ζούμε έναν ανελέητο πόλεμο στην
Ευρώπη. Μια χώρα η Ρωσία έχει εισβάλει και έχει καταλάβει μέρος της Ουκρανίας.
Ο Πούτιν και η προπαγάνδα του έχει αντιστρέψει τους όρους: υποστηρίζει πως στην
Ουκρανία, η Δύση έχει επιτεθεί στη Ρωσία. Μόνο με αυτό το ψέμα θα μπορούσε να
πείσει πολλούς από τους κατοίκους της χώρας του. Όμως έτσι φαλκιδεύει την αρχή
για την εδαφική ακεραιότητα των κρατών. Και η Ουκρανία είναι ανεξάρτητο κράτος!
Σκοπός είναι να
σταματήσει ο πόλεμος, χάνονται νέοι άνθρωποι και από τα δύο μέρη εκεί, σκοπός επίσης
είναι να επανέλθουν τα σύνορα στην πρότερη κατάσταση.
Είναι το μυθιστόρημα που έλαβε το κρατικό βραβείο μυθιστορήματος. Είναι ένα αξιόλογο έργο το οποίο είναι ευσύνοπτο, θα μπορούσε ίσως να ήταν και μία νουβέλα, προσεγμένο στο γραφή, το οποίο έχει ως θέμα του μια ιστορία μάλλον συνηθισμένη. Το κείμενο αυτό εκτυλίσσεται γύρω από δύο ομόκεντρους κύκλους, ένας κύκλος εξελίσσεται γύρω από τη ζωή του Σπήλιου, ενός άνδρα που αν και τον κυνηγούν μάλλον για τις πεποιθήσεις του στην περίοδο της χούντας, δεν είναι φυγόδικος, και μιας γυναίκας, της Εριφύλης. Ο Σπήλιος θέλει να βγει από τη χώρα, η Εριφύλη θέλει να τον βοηθήσει, αλλά δεν θα μπορέσουν να κάνουν κάτι. Το κείμενο διαδραματίζεται στη Δυτική Μακεδονία και στην Ήπειρο. Θα καταλήξουν σε ένα αρχοντικό της θείας της Εριφύλης και στο οποίο και οι δυο τους θα έχουν μια ερωτική ιστορία. Στο έργο υπάρχει η αντήχηση της ιστορίας του Εμφυλίου και της σύγκρουσης στην περιοχή. Ύστερα θα φύγουν, θα εγκατασταθούν στην Αθήνα.
Η Ελλάδα έχοντας μια άλλη πορεία!
Το μυθιστόρημα του Δημήτρη Φύσσα (1956-2014), «Πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος» ασχολείται με αυτό το θέμα. Παρουσιάζει την Ελλάδα και την Αθήνα να είναι κομμουνιστική σοβιετικού τύπου, τα ιστορικά γεγονότα να γίνονται από αυτή την οπτική γωνία, π.χ. το Πολυτεχνείο πραγματοποιείται εναντίον του κόμματος και του κομμουνιστικού καθεστώτος, η Ελλάδα αλλάζει ρότα και απαντάει τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη το 1990, κλπ.
Ο Φύσσας με πραγματική επιδεξιότητα
παρουσιάζει πρόσωπα, καταστάσεις, γεγονότα, φωτίζει την ιστορία μιας υποτιθέμενης
Ελλάδας. Μπορεί να πει κάποιος πως τα γεγονότα δεν θα εξελίσσονταν έτσι όπως τα
περιγράφει ο συγγραφέας, δηλαδή κατ΄ αναγκαιότητα η Ελλάδα δεν θα διέφερε από
τα άλλα Ανατολικά Κράτη, τις Λαϊκές Δημοκρατίες, με αποτέλεσμα οι ελευθερίες
του λαού να ήταν απαγορευμένες και η δημοκρατία να ήταν μόνο κατ’ όνομα τέτοια,
στην πραγματικότητα καμία πραγματική δημοκρατία δεν θα υπήρχε. Πολύ σωστά βέβαια
εδώ σχολιάζει το ρόλο των μυστικών υπηρεσιών του κόμματος και του κράτους οι
οποίες δυναστεύουν το λαό. Εξάλλου το έργο στηρίζεται σε χαρακτήρες, πρόσωπα
που έχουν άμεση σχέση με τις μυστικές υπηρεσίες. Είναι ένα ενδιαφέρον, όσο και φανταστικό
μυθιστόρημα, το οποίος όμως συμβάλλει να καταλάβουμε την πραγματικότητα του ΚΚΕ
σε κάποιες ιστορικές περιόδους, όπως στην περίπτωση του Κώστα Καραγιώργη.
Τρόπαια, χωριό εθνικής συμφιλίωσης
Σήμερα που το ελληνικό κράτος και
όλοι οι άνθρωποι προσπαθούν να ξεπεράσουν τα προβλήματα που δημιούργησε ο
Εμφύλιος, αναπτύσσεται μια διαφορετική συμφιλιωτική ηθική στον τόπο μας.
Αυτή η νέα πολιτική έχει
εκφραστεί και νομικά με την δημιουργία στο Γράμμο του «Πάρκου εθνικής
συμφιλίωσης» είναι ένας χώρος μουσειακός, επισκέψιμος, στον οποίον οι ιστορικοί
αναφέρονται στην ιστορία του Γράμμου και στις εμφύλιες μάχες που έλαβαν χώρα
εκεί. Ο Γράμμος βέβαια είναι ένας μεγάλος ιστορικός τόπος ο οποίος συνδέεται με
την ιστορία της Ελλάδας και σωστά έχει αποφασιστεί να δημιουργηθεί εκεί αυτός ο
χώρος.
Κάτι αντίστοιχο προτείνω να γίνει
και στα Τρόπαια, όπου πια δεν υπάρχει ένα πάρκο στο βουνό, αλλά το χωριό, λόγω της
ιστορίας του. «Χωριό εθνικής συμφιλίωσης» είναι ένας νέος όρος που θα
πρέπει να αγωνιστούμε να εισαχθεί στο κράτος.