Μιχάλης Πάτσης
Πολύ συχνά τα μεγάλα μυθιστορήματα τα οποία εκδίδονται δεν έχουν το δικό τους ύφος. Δεν διαθέτουν τη δική της ξεχωριστή γλώσσα και προσωπικότητα. Η σφραγίδα του δημιουργού δεν είναι πολύ καθαρή και νομίζεις πως σε κάποιους εκδοτικούς οίκους, τα βιβλία που εκδίδονται είναι όμοια. Δεν υπάρχει το ιδιαίτερο δούλεμα στη γλώσσα του κειμένου, το οποίο να το καθιστά ξεχωριστό. Είναι σημαντικό να πούμε πως αυτά τα μυθιστορήματα τα διαβάζει μεγάλο αναγνωστικό κοινό και έτσι η ανάγνωση συμβάλει στην ανάπτυξη του πολιτισμικού επιπέδου των αναγνωστών.
Γνωρίζουμε πως τα έργα των Καζαντζάκη, Μυριβήλη,
Σαμαράκη, Χατζή, Δούκα, Δημητρίου, γράφω τυχαία και εδώ ανήκουν και άλλοι συγγραφείς,
έχουν μία δική της γλώσσα, η γλώσσα είναι δουλεμένη και το ύφος ξεχωριστό. Δεν ακολουθούν
το παράδειγμα αυτό όμως πολλοί άλλοι συγγραφείς, ιδίως νεότεροι, σημερινοί. Όχι
πως τα έργα που διαβάζουμε δεν είναι καλά! Κάτι μας προσφέρουν βέβαια! Αλλά
χάνουν σε λογοτεχνική αξία που θα μας ωθήσουν να τα ξαναδιαβάσουμε και να τα
κάνουμε σημείο αναφοράς
Το έργο, το λογοτεχνικό έργο πρέπει να μιλάει, να
επικοινωνεί με τον συγγραφέα του σε μια διαρκή «συζήτηση, αναζήτηση»
δημιουργίας και τελείωσης, κατά την οποία ο συγγραφέας βγάζει πολλά, αφαιρεί
πολλά από το μυθιστόρημα και μεταμορφώνει τη γλώσσα, κάνει το ύφος ξεχωριστό. Αν δεν υπάρχει αυτή η διαδικασία, η λογοτεχνία
μετατρέπεται σε συγγραφική και το κείμενο που βγαίνει δεν είναι τόσο μεγάλων λογοτεχνικών
απαιτήσεων. Για να μπορεί το λογοτεχνικό έργο να επικοινωνεί με το συγγραφέα,
χρειάζεται εκείνος να το διαβάσει πολλές φορές και όχι στο ίδιο χρονικό
διάστημα. Πρέπει να υπάρχει η απόσταση ανάμεσα στη δημιουργία και στην τελική
έκδοση.
Στις μέρες μας πολύ συχνά τα λογοτεχνικά έργα διαφορετικών συγγραφέων
λόγω των παρεμβάσεων και των διορθώσεων αποκτούν
μια ίδια τεχνική στην επίλυση γλωσσικών θεμάτων, η οποία ανάλογα με τον
εκδοτικό οίκο, τα καθιστά πανομοιότυπα μεταξύ τους. Υπάρχουν έργα που θυμίζουν άλλους
συγγραφείς ή θυμίζουν άλλα έργα του ίδιου συγγραφέα. Έτσι αν ξέρεις τον εκδοτικό οίκο ξέρεις
περίπου πώς θα γράφουν οι συγγραφείς.
Οι συγγραφείς πρέπει να αφήνονται να γράφουν με τη δική τους
γλώσσα. Αν κάνουν λάθη κάπου. Με το λάθος εξελίσσεται η γλώσσα. Οι παρεμβάσεις
να είναι οι μικρότερες, αν είναι δυνατόν.