Σεπτεμβρίου 08, 2024

Ισμήνης Καρυωτάκη, «Φυγόδικος δεν ήμουν», Μιχάλη Πάτση

 Ισμήνης Καρυωτάκη, «Φυγόδικος δεν ήμουν»



 

Είναι το μυθιστόρημα που έλαβε το κρατικό βραβείο μυθιστορήματος. Είναι ένα αξιόλογο έργο το οποίο είναι ευσύνοπτο, θα μπορούσε ίσως να ήταν και μία νουβέλα, προσεγμένο στο γραφή, το οποίο έχει ως θέμα του μια ιστορία μάλλον συνηθισμένη. Το κείμενο αυτό εκτυλίσσεται γύρω από δύο ομόκεντρους κύκλους, ένας κύκλος εξελίσσεται γύρω από τη ζωή του Σπήλιου, ενός άνδρα που αν και τον κυνηγούν μάλλον για τις πεποιθήσεις του στην περίοδο της χούντας, δεν είναι φυγόδικος,  και μιας γυναίκας, της Εριφύλης. Ο Σπήλιος θέλει να βγει από τη χώρα, η Εριφύλη θέλει να τον βοηθήσει, αλλά δεν θα μπορέσουν να κάνουν κάτι. Το κείμενο διαδραματίζεται στη Δυτική Μακεδονία και στην Ήπειρο. Θα καταλήξουν σε ένα αρχοντικό της θείας της Εριφύλης και στο οποίο και οι δυο τους θα έχουν μια ερωτική ιστορία. Στο έργο υπάρχει η αντήχηση της ιστορίας του Εμφυλίου και της σύγκρουσης στην περιοχή.  Ύστερα θα φύγουν, θα εγκατασταθούν στην Αθήνα. 



Ο άντρας θα πεθάνει και τώρα σε άλλη εποχή πια αρχίζει ο κύκλος της Εριφύλης, η οποία μιλά για την προσωπική της ιστορία πάλι στο ίδιο σπίτι στο οποίο είχε συνευρεθεί με τον Σπήλιο πριν από πολλά χρόνια στην Ήπειρο. Όμως εδώ πια εμπλέκεται και μια άλλη γυναίκα η θεία της, η οποία μιλά και αυτή για τη δική της ερωτική ιστορία. Στην πραγματικότητα η θεία είχε έναν ανεκπλήρωτο έρωτα με ένα Ρουμάνο στρατιώτη, αφού η ανάμειξη του πατέρα και του αδερφού, απέτρεψαν αυτή τη συνεύρεση. Η πατριαρχία νίκησε αλλά και η θεία δεν θυμάται πια τον Ρουμάνο εραστή της, μάλλον δεν τον θυμάται στον ξύπνιο της, γιατί και εκείνης η ζωή αν και ωραία δεν είναι ευτυχισμένη. Το έργο θα συνεχιστεί με την αφήγησης τη προσωπικής ιστορίας της Εριφύλης. Το μέρος αυτού του κειμένου είναι
αρκετά ενδιαφέρον και περιεκτικό. Δεν κατατρύχεται με πολλές περιγραφές οι οποίες πολλές φορές δεν είναι σαφείς να κρατήσουν τον αναγνώστη, όπως στην αρχή του κειμένου.  

Το κείμενο αυτό περιέχει δύο αφηγηματικές γραμμές, του άνδρα και της γυναίκας, δεν είναι ένα κείμενο με πολλές αφηγηματικές γραμμές οι οποίες να διαπλέκονται μεταξύ του και να δημιουργούν την αίσθηση ενός σύγχρονου μυθιστορήματος. Στο κείμενο αυτό είναι όλα πιο λιτά και πιο απλά.  Ούτε πάλι μπορώ να δω την διαλογικότητα, του διαλόγου, την αναφορά σε πολλά πρόσωπα, τον διάλογο ως μορφή η οποία αποδέχεται και αναιρεί η οποία εκφράζεται στον έντονο εσωτερικό διάλογο των συγγραφέων.

Με το κείμενο δεν έχω πρόβλημα, όμως θεωρώ πως αν αυτό είναι το καλύτερο μυθιστόρημα για το 2022, καλύτερα θα ήταν να μην δινόταν κανένα βραβείο. Το Βραβείο πρέπει να δίνεται σε κάποιο κείμενο το οποίο θίγει νέα ζητήματα και παράλληλα είναι γραμμένο με τρόπο που να ανοίγει νέους δρόμους, να είναι κάτι το εξέχον για τη συγκεκριμένη εποχή. Στο έργο αυτό το ιδιαίτερο σημείο είναι η ειλικρινή αφήγηση της ηρωίδας, αυτό είναι και το σημαντικότερο. Όμως αυτό το διαφοροποιητικό στοιχείο είναι τέτοιο που να του δίνει και το βραβείο; Δεν γνωρίζω, θα πρέπει όμως να είναι όλοι πιο προσεκτικοί στην επίδοση βραβείων, γιατί πρώτα και κύρια σε τέτοιες περιπτώσεις λόγος γίνεται για την ικανότητα ή μη των κριτών και ύστερα όλα τα άλλα.