Ο Καζαντζάκης στα ρωσικά. Μια επίκαιρη ερμηνεία.
Τον Ιανουάριο του 2022 πριν τα γεγονότα της Ουκρανίας δημοσιεύτηκε στην διαδικτυακή εφημερίδα Medusa μια πολύ ωραία βοβλιοκριτική για την έκδοση του Καπετάν Μιχάλη του Ν. Καζαντζάκη στα ρωσικά. Την κριτική υπογράφει η Ελένα Γιουζεφόβιτς, η οποία είναι κριτικός.
Ο δικτυακός χώρος Medusa, η οποία εδρεύει στην Εσθονία, έχει καταδικαστεί σε κάποιο δικαστήριο πως αποτελεί πράκτορα ξένης δύναμης, γι' αυτό στην πρώτη σελίδα επισημαίνει πως εσύ διαβάζεις έναν ξένο πράκτορα. Αυτή είναι μια επιλογή του καθεστώτος να κλείσει τις αντίθετες φωνές και γνώμες. Όμως ο αναγνώστης αυτού του σάιτ ενημερώνεται αντικειμενικά για τη ζωή στη Ρωσία.
Μιλώντας για τον Καπετάν Μιχάλη, η κριτικός χαιρετίζει την έκδοση και την θεωρεί αναγκαία για τη Ρωσία. Μεταφραστής του έργου ο Βίκτωρ Σοκολιούκ, ο οποίος έζησε και σπούδασε στο Κίεβο. Έχει πεθάνει. Ουκρανός προφανώς στην καταγωγή. Σπουδαίος ελληνιστής με αγνή αγάπη για τα ελληνικά γράμματα. Τα έργα του διαβάζονται ακόμα. Όπως αυτό. Το οποίο είναι παλιά μετάφραση.
Η Γιουζεφόβιτς θεωρεί τον Καζαντζάκη σπουδαίο συγγραφέα ο οποίος έχει πολλά να προσφέρει στη συνείδηση του σημερινού ανθρώπου. Πιστεύει πως είναι παράλειψη που δεν έχουν μεταφραστεί τα έργα του Καζαντζάκη στη Ρωσία και θεωρεί πως η περιθωριοποίηση ενός μεγάλου συγγραφέα δεν κάνει καλό σε κανέναν. Η κυρία Γιουζεφόβιτς μιλάει τόσο θερμά, αν και η ίδια δεν είναι ελληνίστρια.
Αφού αναφέρεται λεπτομερώς στην υπόθεση του έργου, φτάνει να μιλήσει για το νόημα του έργου, το οποίο είναι η ελευθερία του ανθρώπου. Θεωρώντας πως ο άνθρωπος που αγωνίζεται στη ζωή του αποκτά μια ειλικρινή στάση με τον εαυτό του και μια εσωτερική ελευθερία, θεωρεί πως το έργο Καζαντζάκη μπορεί να διδάξει αυτό τον αγώνα για την ελευθερία. Θεωρεί πως ο Καζαντζάκης είπε ό, τι και η Άρεντ Χάνα σε αυτό το σημείο.
Η ελευθερία μέσα από τα μικρά, τα ασήμαντα και τα άσχημα στο έργο του Καζαντζάκη αποκτά αυτόνομη δύναμη, αποτελεί απόλυτη αξία.
Κλασικό στη μορφή το έργο αυτό αλλά τόσο επίκαιρο για τον Ρώσο αναγνώστη. Λέει η κριτικός, βλέπουμε γύρω μας στη Λευκωσία, στο Καζαχστάν, στην Ουκρανία λέμε εμείς τον αγώνα του ανθρώπου για την ελευθερία και μέσα από έργα σαν τον Καπετάν Μιχάλη μπορούμε να δούμε πως είναι δημιουργημένη, από τι αποτελείται, γιατί αποτελείται αυτή η παράλογη παρόρμηση του ανθρώπου για την ελευθερία.