Μιχάλης Πάτσης
Ο Φόνκιτς ήταν μεγάλος βυζαντινολόγος όχι μόνο της Ρωσίας, αλλά γνωστός σε όλο τον κόσμο. Κάποτε ζούσαμε κοντά, στην ίδια περιοχή και βρισκόμαστε το Βουλεβάρτο Λέσια Ουκραΐνκα. Ο Φόνκιτς ερχόταν εκεί με τη σύζυγό του, μια πολύ ωραία και καλλιεργημένη κυρία, η οποία είχε πάντα τον καλό λόγο να πει για τους ανθρώπους. Αυτό ο δρόμος είναι από τους πιο όμορφους του κέντρου της Μόσχας.
Εκεί μιλούσαμε για την κατάσταση, για την Ελλάδα, για πολλά πράγματα. Θυμάμαι ο Φόνκιτς ήταν γενικώς πολύ χαμογελαστός άνθρωπος, ανοικτός σε γενικές γραμμές και έτοιμος να βοηθήσει τον οποιοδήποτε. Διέθετε διερευνητικό βλέμμα, αλλά αυτό ήταν αναγκαίο για έναν άνθρωπο που είχε ταξιδέψει τόσο πολύ και είχε δει στη ζωή του πολλά και διαφορετικά πράγματα. Είχε πράγματι πολλές γνώσεις και η δουλειά του στα Αρχεία της Ρωσίας τον έκανε πολύ ξεχωριστό, αλλά ο Φόνκιτς δεν ήταν άνθρωπος ή επιστήμονας εγωιστής, μοιραζόταν τη γνώση, έδινε πληροφορίες και συμβουλές αν χρειαζόταν. Κάποτε ασχολιόμουν με τον Ευγένιο Βούλγαρι και κάποια χειρόγραφα που έψαχνα μου έδωσε πληροφορίες που να τα βρω.
Μετά είχε πολλά ενδιαφέροντα. Θα μπορούσε να σε ρωτήσει διάφορα θέματα για τη ζωή στην Ελλάδα, να μάθει θέματα για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, για ήθη και έθιμα, για παραδόσεις. Θα μπορούσε να ρωτήσει για την ελληνική εκπαίδευση και παιδεία. Βέβαια ποτέ δεν διέκοπτε το συνομιλητή του, ούτε επέβαλε τη γνώμη του. Ήταν θυμάμαι χαμογελαστός και υπομονετικός.
Θυμάμαι μια φορά που συζητούσαμε για το άγαλμα των Αδερφών Λειχούδη στη Μόσχα. Αυτό είναι ένα «ελληνικό» άγαλμα στη Μόσχα, αφιερωμένο στους μοναχούς αδερφούς Λειχούδη που αν και δεν είναι γνωστοί στην Ελλάδα οργάνωσαν για πρώτη φορά την Ανώτατη Εκκλησιαστική Εκπαίδευση στη Μόσχα. Ο Φόνκιτς ιδιαίτερα αλλά και άλλοι νεότεροι βυζαντινολόγοι έχουν ασχοληθεί με το έργο τους. Εκείνη την εποχή τοποθετήθηκε το άγαλμά τους στην πόλη, σε κεντρικό σημείο, κοντά στη Σχολή που δίδαξαν.
Εγώ χωρίς να καταλαβαίνω του είχα πει τότε, Μπορίς Λβόβιτς καλός είναι ο Λειχούδης, αλλά να στη Μόσχα δεν υπάρχει ένα άγαλμα του Ομήρου ή του Πλάτωνα! Είχα δει πως στον Κήπο Ερμιτάζ υπήρχαν ωραία αγάλματα ποιητών της Αναγέννησης και σκεφτόμουν πως εκεί θα μπορούσε να τοποθετηθεί και ο Όμηρος!
Όταν το άκουσε δεν διαφώνησε αλλά μου φαίνεται μέσα του θεώρησε την πρότασή μου σχεδόν βέβηλη, μου είπε πως οι Λειχούδη είχαν διαδραματίσει μεγάλο ρόλο στη ρωσική παιδεία! Έπαιξαν ξεχωριστό ρόλο στη χώρα. Και η γυναίκα του το ίδιο υποστήριξε. Τότε κατάλαβα πως η ιδέα της τοποθέτησης του αγάλματος στη Μόσχα ίσως να είναι και ιδέα του Φόνκιτς. Δεν μου είπε τίποτα ο ίδιος, αυτό είναι δική μου εικασία και μου φάνηκε πως είχε και αυτός ένα μέρος της ιδέας σε αυτή την ενέργεια.
Ήταν άνθρωπος που ένιωθε ταυτισμένος με αυτό που δίδασκε, με τις σπουδές και τις έρευνές του. Δεν ένιωθε απόμακρος από το έργο του, από τη διδασκαλία και την έρευνα. Η καθημερινή του ζωή ήταν συνδεδεμένη με τα αρχεία και τις έρευνες. Ο Φόνκιτς διέθετε την μεγάλη αγάπη των μαθητών και ιδιαίτερα του Δημήτρη Γιαλαμά, κάτι που του έδινε νομίζω μεγάλη χαρά.
Στον μικρό αυτό δρόμο μιλούσαμε και για τη νέα γενιά. Τον θυμάμαι να καταλαβαίνει τα νέα παιδιά και με τις ιδιαίτερες σκέψεις του πάντα σου προξενούσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον.